Finanse p stwa Wypych 8 259

Wykorzystanie dźwigni w zarządzaniu przedsiębiorstwem

wania przedsiębiorstwa związane jest istnienie progu rentowności. W działalności gospodarczej podejmuje się ryzyko ponosząc operacyjne koszty stałe z zamiarem, że wartość przychodu ze sprzedaży pozwoli nam pokryć wszystkie zmienne i stałe koszty operacyjne. Koszty wytworzenia sprzedanych wyrobów i usług można podzielić na koszt stałe i zmienne. Koszty stałe to tego rodzaju koszty, które nie ulegają zmianom wraz ze zmianami (wzrost lub spadek) wielkości produkcji i sprzedaży. Z kolei koszty zmienne to takie, które zmieniają się proporcjonalnie do zmian rozmiarów produkcji i sprzedaży. W rozważaniach dotyczących dźwigni istotne jest założenie o równości produkcji i sprzedaży, tzn. przyjmuje się, że cała produkcja wytworzona w analizowanym okresie zostaje sprzedana w tym okresie.

Dźwignia finansowa oznacza z kolei użycie stałych kosztów finansowych przez przedsiębiorstwo. W praktyce oznacza to korzystanie z obcych kapitałów z zamiarem podniesienia rentowności kapitału własnego. Problem korzystania z kapitałów obcych (kredytów, pożyczek, obligacji) pojawia się szczególnie w warunkach niedoboru kapitału własnego. Jest to równocześnie kwestia kształtowania struktury kapitałowej przedsiębiorstwa, a więc również optymalizacji poziomu zadłużenia.

Dźwignia łączna (określana niekiedy również jako dźwignia połączona), jak sama nazwa wskazuje, obejmuje zarówno dźwignię operacyjną, jak i dźwignię finansową, to znaczy uwzględnia stałe koszty operacyjne i koszty finansowe. Najczęściej jest ona interpretowana jako iloczyn obu tych dźwigni.

W rozdziale tym zostaną omówione te koncepcje dźwigni, które wykorzystywane są w procesie zarządzania przedsiębiorstwem. Jak zobaczymy każdy typ dźwigni może być użyty jako narzędzie w planowaniu finansowym, pozwalające wejrzeć w specyficzny obszar przewidywanego zysku firmy. Każda koncepcja powiązana jest z pomiarem zysku, tak jak zwrot z inwestycji, zwrot z kapitału własnego czy zysk operacyjny przed spłatą odsetek i opodatkowaniem mają związek z różnymi zakresami operacyjnej czy finansowej sytuacji lirmy.

W praktyce dźwignie są wykorzystywane w podejmowaniu decyzji dotyczących:

-    struktury majątku firmy i jego wykorzystania zgodnie charakterem prowadzonej działalności operacyjnej,

-    struktury kapitału spółki czyli udziału kapitału obcego w kapitale stałym i jego wpływu na ryzyko.

Są to istotne decyzje dla przetrwania i rozwoju przedsiębiorstwa. Stanowią one bowiem nie tylko o zyskowności prowadzonej działalności, ale także poprzez lepsze dostosowanie wielkości zadłużenia firmy do jej warunków gospodarowania mogą przyczynić się do zmniejszenia ryzyka finansowego. Przyjęcie w tym względzie odpowiedniej strategii może uratować przedsiębiorstwo przed grożącym mu bankructwem z powodu niewypłacalności. W działalności gospodarczej dla osiągnięcia planowanego zysku znaczną uwagę powinno przywiązywać się zatem do wykorzystania różnego rodzaju dźwigni.

Dźwignia operacyjna związana jest ze strukturą majątku i jego wykorzystaniem w istniejących warunkach działania przedsiębiorstwa. Wzrost wykorzystania posiadanych zdolności produkcyjnych powoduje osiąganie korzyści z powiększenia skali produkcji. Dźwignia finansowa opisuje strukturę kapitału i oznacza użycie kapitału obcego z zamiarem podwyższenia rentowności kapitału własnego. Może to mieć miejsce tylko wtedy, gdy przeciętna rentowność całego kapitału (własnego i obcego) jest wyższa niż wysokość stopy odsetek płaconych przy pozyskiwaniu kapitału obcego. Dźwignia łączna wyraża równocześnie działanie dźwigni operacyjnej i dźwigni finansowej.

Dźwignia operacyjna i dźwignia finansowa opisane na zmodyfikowanym rachunku wyników:

Przychód zc sprzedaży - kaszty zmienne = Marża brutto = koszty stałe = Zysk operacyjny przed spłatą odsetek i opodatkowaniem (EBIT)	ZAKRES DŹWIGNI OPERACYJNEJ
- Odsetki
= Zysk brutto (EBT)
Podatek dochodowy	ZAKRES
= Zysk netto	DŹWIGNI
Dywidenda od akcji uprzywilejowa-	FINANSOWEJ
nych
= Zysk przypadający na akcje zwykłe
EPS (zysk na 1 akcie zwykłą)

2.Dźwignia operacyjna

Dźwignia operacyjna występuje wtedy, gdy zmianom w przychodach ze sprzedaży towarzyszą większe zmiany w zysku operacyjnym przed spłatą odsetek i opodatkowaniem (EBIT). Dźwignia operacyjna