Finanse p stwa Wypych#6 237

Ocena zdolności kredytowej i pozycji rynkowej przedsiębiorstwa

Pełna, szczegółowa ocena ekonomicznej zdolności kredytowej - tak w przekroju statycznym, jak i dynamicznym, z wykorzystaniem analizy wskaźnikowej oraz analizy czynników nie w pełni mierzalnych (np. perspektywy rozwojowe branży i danej jednostki, pozycja rynkowa, zdolności menedżerskie zarządu) - dokonywana jest zazwyczaj w odniesieniu do zindywidualizowanych, znaczących wielkości środków bankowych.

W celu ilustracji sposobów redukcji indywidualnego ryzyka kredytowego przedstawiamy niektóre elementy systemów szacowania ryzyka kredytowego oraz klasyfikacji kredytobiorców pod kątem tego ryzyka, wykorzystywane przez instytucje finansowe i banki zachodnie.

2.1. System Price Waterhouse

System szacowania ryzyka kredytowego stosowany przez Price Waterhouse jest dwuczęściowy i odnosi się do ryzyka operacyjnego i ryzyka finansowego. Ocena ryzyka dotyczącego działalności kredytobiorcy ma charakter ringowy i polega na analizowaniu następujących elementów:

-    Otoczenie zewnętrzne klienta (informacje i analizy z zakresu: kraju, sektorów rynku i dziedzin działalności klienta, jego udziału w rynku, usytuowania geograficznego, produktu/usługi, odbiorców, dostawców, projekcji sytuacji ekonomiczno - finansowej),

-    Jakość zarządzania firmą (kwalifikacje, umiejętność i doświadczenie kadr menedżerskich, ich wiek, stan zdrowia, problemy sukcesji na stanowiskach kierowniczych, kompetencje i realizm w działaniu, udziały w akcjach firmy, kontrola finansowa),

-    Charakter stosunków z kredytobiorcą ( długość okresu współpracy z bankiem, siła związków z klientem, obsługa rachunków bieżących i kredytowych w ostatnich latach),

-    Elementy wniosku kredytowego (cele i rodzaje kredytu, kwota, termin zapadalności, wielkość udziału własnego kredytobiorcy w przedsięwzięciu, stopa oprocentowania, prowizja, zabezpieczenie).

Z kolei ryzyko finansowe jest szacowane na podstawie skwantyfi-kowanej analizy finansowej trzech grup wskaźników:

-    rentowności;

-    cash-flow;

-    zadłużenia (gearing - przekładnia).

Ocena tych wskaźników (trendy i tendencje) dokonywana jest na tle średnich wartości z okresu 3-5 lat w odpowiednim sektorze gospodarki, w którym działa klient banku.

Zbiorczy, dwuwymiarowy system ryzyka kredytowego wg Price Waterhouse stanowi wypadkową ocen ryzyka operacyjnego oraz finansowego i obejmuje sześć następujących kategorii:

1.    Najwyższa jakość inwestycyjna.

2.    Jakość najwyższa.

3.    Jakość zadowalająca.

4.    Jakość wymagająca obserwacji.

5.    Jakość wątpliwa.

6.    Jakość zła.

W praktyce banków amerykańskich - choć nie tylko - spotyka się jeszcze bardziej rozbudowane skale kategorii ryzyka kredytowego: ośmio-, dziesięcio-, a nawet dwunastostopniowe. Jako przykład może posłużyć klasyfikacja kredytów jednego z banków amerykańskich, która jest skorelowana z systemem oceny Moody’s i Standard & Poors. Zawiera ona następujące kategorie:

Kategoria 1. Kredyt charakteryzuje się doskonałą zdolnością do obsługi długu (kapitał wraz z odsetkami) oraz niskim ryzykiem. Pa-

Kredyty długoterminowe (powyżej roku) o klasyfikacji:
Standard & Poors	Moody’s
AAA	Aaa
AA	Aa
Kredyty krótkoterminowe (do roku) o klasyfikacji:
Standard & Poors	Moody’s
A-l	P-l
bądź klasyfikowane jako Aa. AA lub wyżej

Kategoria 2. Kredyt charakteryzuje się znaczną zdolnością do obsługi długu. Jest zgodny z polityką kredytową i wymaganiami regulaminowymi banku, choć nieco bardziej niż kategoria 1 zdeterminowany uwarunkowaniami ekonomicznymi i ich zmianami,

Kredyty długoterminowe o klasyfikacji:
Standard & Poors	Moody\s
A	A
Kredyty krótkoterminowe o klasyfikacji:
Standard & Poors	Moody’s
A-2	P-2
lub sklasyfikowane do grupy A