Finanse p stwa Wypych$4 245

Ocena zdolności kredytowej i pozycji rynkowej przedsiębiorstwa

3. Monitoring kredytowy jako instrument redukowania ryzyka kredytowego

Zarządzanie portfelem kredytowym wymaga zapewnienia szybkiej i pełnej informacji o jego bieżącym stanie, zmianach i tendencjach rozwojowych. Nieodzownym elementem systemu informacyjnego jest uruchomienie w banku procedur badania kredytów - monitoringu kredytowego w toku ich funkcjonowania. Monitoring kredytowy jest to system bieżącej i systemowej weryfikacji zdolności kredytowej klienta w toku funkcjonowania kredytu.

Podstawowym celem monitoringu jest systematyczne analizowanie poszczególnych umów kredytowych, a także struktury jakościowej portfela kredytowego na szczeblu oddziału i całego banku. Zadania banku w zakresie uruchomienia m.in. procedur monitoringu kredytowego wynikają z zewnętrznych regulacji ustawowych oraz regulacji wewnętrznych, przyjętych w danym banku;

Regulacje ustawowe są związane z normami dotyczącymi kształtowania się na poziomie całego banku:

-    współczynnika wypłacalności banku;

-    obligatoryjnych rezerw celowych na wierzytelności bankowe obciążone ryzykiem;

-    koncentracji zaangażowania kredytowego;

-    poziomu zadłużenia większych kredytobiorców.

Z kolei stosowane przez bank wewnętrzne procedury monitoringu, uruchamiane na poziomie oddziałów i centrali, dotyczą:

-    bieżącej oceny zdolności kredytowej według własnych kryteriów;

-    badania terminowości obsługi zadłużenia przez poszczególnych kredytobiorców;

-    badania i aktualizacji realnej wartości przejętych zabezpieczeń;

-    badania stopnia koncentracji kredytów w oddziałach i w całym banku;

-    analizy w centrali okresowej zbiorczej sprawozdawczości kredytowej oddziałów.

Chodzi tu więc o procedury monitoringowe tak poszczególnych kredytów, jak i całego portfela kredytowego. W ten sposób realizowane są dwie funkcje monitoringu: informacyjna i zabezpieczeniowa.

Funkcja informacyjna, odnosząca się do monitoringu całego portfela kredytowego, umożliwia okresowe dostarczenie jednostkom zarządzającym portfelem informacji o:

-    elementach składowych portfela (podział kredytów według: rodzajów, wartości poszczególnych kredytów, branż, regionów, sektorów własnościowych, klas ryzyka, zabezpieczeń prawnych itp-);

-    rozwoju działalności kredytowej w okresie porównawczym (zmiany w klasach ryzyka, rodzajach zabezpieczeń, sektorach itp.).

Monitoring poszczególnych umów kredytowych pozwala z kolei na dostarczenie informacji o niekorzystnych odchyleniach faktycznego przebiegu procesu kredytowania od założeń co, przy systematyczności działań w tym względzie, daje podstawy do jakościowej poprawy decyzji kredytowych.

Ważnym aspektem monitoringu jest jego funkcja zabezpieczająca, sprowadzająca się do działań zapobiegawczych oraz eliminowania następstw aktywnego ryzyka kredytowego. Potencjalnym stratom zapobiega bowiem możliwie wczesne rozpoznanie przyczyn i istoty odchyleń w przebiegu procesu kredytowania. Służy ono zastosowaniu środków zapobiegawczych w ramach procedur mających skorygować owe niekorzystne odchylenia.

Procedury monitoringu kredytowego obejmują zarówno obszar kredytów w sytuacji regularnej (kredyty normalne), jak i w sytuacji nieregularnej (kredyty poniżej standardu, wątpliwe, stracone).

Jak już wspomniano, obszar monitoringu obejmuje wszystkie kredyty. Monitoring dotyczy systematycznej obserwacji rozwoju lub zmian w czterech zakresach:

-    przedsiębiorcy (personalna zdolność kredytowa);

-    firmy (ekonomiczna zdolność kredytowa);

-    zabezpieczeń kredytowych.

Na podstawie analizy zmian w wymienionych obszarach otrzymuje się sygnały (wskaźnik) wczesnego ostrzegania, np. o przyczynach niewypłacalności klienta, zagrożeniach w sferze rynku, zasilaniu finansowym.

Personalna zdolność kredytowa - w zakresie obserwacji przedsiębiorcy zbiera się m.in. następujące informacje, dotyczące zmian zachodzących w toku kredytowania:

-    stosunku z bankiem (szczerość, otwartość, zaufanie, skrytość);

245