IMAGE0016

większą skłonność do ckstrasystołii niż u otyłych bez przerostu lub u osób szczupłych. Obserwacje te wskazuj;i na zwiększone zagrożenie groźnymi dla życia nicmiarowościami i potwierdzają spostrzeżenie 1 lipokratesa, że nagły zgon częściej zdarza się wśród osób otyłych niż szczupłych.¹

Niewydolność serca

Jedną z głównych przyczyn śmierci osób otyłych, zwłaszcza w przypadku otyłości chorobliwej, jest niewydolność serca. Przewlekłe przeciążenie objętościowe serca prowadzi do upośledzenia funkcji komór, proporcjonalnego do stopnia otyłości. Zmniejszona wydolność lewej komory spowodowana jest zmniejszoną kurczliwością mięśnia w następstwie jego przerostu, rozstrzeni i zmniejszenia rezerwy wieńcowej przy równoczesnym zwiększonym zapotrzebowaniu na tlen.¹⁰ Przerost LV powoduje również zmniejszenie podatności rozkurczowej, co prowadzi do upośledzenia wykorzystania mechanizmu Franka-Starlinga. W warunkach prawidłowej struktury i funkcji komory mechanizmem kompensacyjnym zwiększającym kurczliwość jest zwiększenie objętości końcoworoz-kurczowcj niepodatnej komory odpowiednio do zwiększonego zapotrzebowania.¹¹

Poza tym zwiększone obciążenie objętościowe komór przy zmniejszonej ich podatności prowadzi również do podwyższonego ciśnienia końcoworozkur-czowego prawej komory, zwiększenia ciśnienia w prawym przedsionku, tętnicy płucnej i ciśnienia zaklinowania w kapilarach płucnych. Zwiększenie objętości i ciśnienia w prawej komorze utrudnia pracę LV i współdziałanie komór w cyklu serca i jeszcze bardziej utrudnia jej napełnianie.

W następstwie hemodynamicznych zmian w przebiegu otyłości prowadzących do przerostu ekscentrycznego lewej komory dochodzi do niewydolności serca, która jest częstym powikłaniem chorobliwej otyłości niezależnie od współistniejącego nadciśnienia lub innej choroby serca. Wzrasta także ryzyko nagłego zgonu, zwłaszcza u osób ze znacznie zwiększoną masą ciała.¹²

Wśród wielu wskaźników najsilniejszym czynnikiem prognostycznym rozwoju nicwydolnoścLscrca jest czas trwania otyłości. Wykazano, że przerost lewej komory, dysfunkcja skurczowa i rozkurczowa ulegają progresywnemu nasileniu w miarę narastania masy ciała i zaburzenia te są proporcjonalne do czasu trwania otyłości.¹³-¹⁴

Potwierdzeniem niekorzystnego wpływu otyłości i związanych z nią zaburzeń metabolicznych na układ sercowo-naczyniowy są obserwacje, że istotne zmniejszenie masy ciała może spowodować poprawę funkcji serca przez poprawę hemodynamiki scrcowo-naczynio-wej u chorobliwie otyłych pacjentów. Wiele prac dokumentuje, że istotne zmniejszenie masy ciała prowadzi do zmniejszenia całkowitej objętości krwi, zmniejszenia objętości i masy lewej komory oraz poprawy funkcji skurczowej i napełniania rozkurczowego.¹⁵-¹⁷

Otyłość jako czynnik zagrożenia chorobą niedokrwienną serca

Zwraca uwagę, że niezależnie od stopnia otyłości, istotne znaczenie dla powikłań naczyniowo-scrco-wych ma rozmieszczenie tkanki tłuszczowej w ustroju. Wykazano, że otyłość wisccrałna, czyli brzuszna, jest niezależnym czynnikiem prognostycznym zaburzeń metabolicznych zagrażających zaburzeniami funkcji serca i naczyń.¹⁸-¹⁹ Osoby z nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w obrębie jamy brzusznej mają znacznie poważniejsze powikłania i zaburzenia metaboliczne w porównaniu z osobami, u których tkanka tłuszczowa gromadzi się podskórnie.

Wykazano, że otyłość wisccrałna, określana jako otyłość typu androidalncgo, ponieważ najczęściej wysnuje u mężczyzn, jest niezależnym i silnym czynnikiem prognostycznym zaburzeń metabolicznych i powikłań scrcowo-naczyniowych i silniej koreluje z zapadalnością na chorobę niedokrwienną serca niż wskaźnik masy ciała. Najczęściej stosowanym prostym i wiarygodnym wskaźnikiem rozmieszczenia tkanki tłuszczowej określającym typ otyłości jest stosunek obwodu talii do obwodu bioder (wskaźnik ta-lia/biodra), który ściśle koreluje z zawartością tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej ocenianą w tomografii komputerowej. Otyłość wisccralną u kobiet rozpoznaje się, gdy wskaźnik ten równa się lub jest większy od 0,8, a u mężczyzn wyższy od 1,0.JWykazano, że wskaźnik ten silniej niż inne antropometryczne i metaboliczne wskaźniki koreluje z powikłaniami scrco-wo-naczyniowymi takimi jak zawał, dławica piersiowa, udar mózgowy czy nagły zgon.²⁰

Mechanizm lub mechanizmy, na drodze których rozmieszczenie tkanki tłuszczowej mogłoby wpływać na rozwój choroby niedokrwiennej, nic zostały na razie do końca wyjaśnione. Nic ulega wątpliwości, że otyłość wisccrałna jest związana z licznymi zaburzeniami metabolicznymi, ale nic jest jasne, czy jest to związek przyczynowy, czy do współistnienia zaburzeń metabolicznych z otyłością wisccralną przyczyniają się czynniki środowiskowe lub genetyczne.

OTYŁOŚĆ JAKO CZYNNIK ZAGROŻENIA CHOROBAMI SERC0W0-NACZYNI0WYMII Medycyna

wydanie specjalne/kwiecień 20041 po Dyplomie

6