Image (126)

Malarstwo jako tekst i kontekst kultury w edukacji polonistycznej... 119

wykreowanego nastroju. Jeżeli jednak nauczyciel pominie (wzorem podręcznika) potrzebę bardziej wnikliwego niż samo spojrzenie oglądu malarskiej realizacji (przez odpowiednio sformułowane polecenie, wskazówkę dla ucznia), jej rola sprowadzi się do zwykłego ozdobnika w podręczniku. Inny wariant tej funkcji dotyczy sytuacji, gdy dany topos, postać, motyw, konwencja, inne zjawisko odnajdowane w tekście werbalnym zostają „skonfrontowane” (na lekcji) z przykładem/przykłada-mi jego plastycznej, wizualnej konkretyzacji (zamieszczonej w podręczniku). W sposób naturalny sprzyja to podejmowaniu analiz inter-semiotycznych, porównywaniu kodów znakowych, środków komunikowania znaczeń itp. Uświadamia też (tj. egzemplifikuje) popularność, znaczenie kulturotwórcze, aksjologiczne i semantyczny potencjał niektórych tematów, symboli, wyobrażeń kulturowych.

Realizacji wyżej omówionych funkcji, jakie wyznacza się malarskim reprodukcjom w procesie przygotowania uczniów do samodzielnego funkcjonowania w kulturze, sprzyjać mogą niektóre z proponowanych przez autorów publikacji metodycznych rozwiązania lekcyjne. Uwagę zwracają zwłaszcza metody, techniki, gry, ćwiczenia dydaktyczne, ukierunkowane na wielostronną i twórczą aktywność uczniów, stawianych „[tjwarząw twarz z obrazem”.¹⁸ Bardzo ciekawe sąnp.:

-    teksty z lukami, pomagające kształcić umiejętność opisywania dzieł sztuki;

-    rozwijanie wypowiedzi niedokończonych (ustne/pisemne) lub tworzenie hipotez interpretacyjnych, związanych z eksponowanym obrazem, np.: „Ten obraz: wyzwala we mnie...; skłania mnie do refleksji nad...; sprawia, że...; wzbudza we mnie...; kojarzy mi się z... itp. Organizowanie tego rodzaju działań stanowi bardzo dobre przygotowanie do bardziej wnikliwego patrzenia na obraz, motywuje do swobodnych wypowiedzi, dowartościowuje intuicyjność odbioru¹⁹;

-    rozsypanki wyrazowe i zdaniowe, związane z treścią analizowanych obrazów;

¹⁸    Tytuł opracowania — Twarzą w twarz z obrazem: materiały Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Nieborów 24-26 października 2002.\ Warszawa 2003.

¹⁹    Zob. G. Wiśniewska, Obraz na lekcji - na przykładzie ,Jms Meninas”Diego Velaz-gueza, „Język Polski w Gimnazjum” 2005/2006, z. 4, s. 57—77; K. Gierszal, Czytanie obrazów. Jak tego uczyć i po co?, „Język Polski w Gimnazjum, 2002/2003, nr 1, s. 7—16.