img043

74 ROZDZIAŁ 7 Nietrzymanie moczu i stolca

renergiczne, podczas gdy włókna przedzwojowe, zarówno współ-czulne, jak i przywspółczulne, cholinergiczne. Do tego dochodzą inne neurotransmitery, lecz ta prosta klasyfikacja ułatwia ustalenie leczenia.

•    Unerwienie somatyczne. Zwieracz cewki moczowej posiada unerwienie ruchowe pochodzące z niewielkiego jądra Onufa leżącego na poziomie S2/3/4 rdzenia kręgowego. Jest ono zintegrowane z unerwieniem przywspółczulnym, które biegnie w sąsiedztwie, włókna ruchowe przechodzą w nerw sromowy zaopatrujący zarówno zwieracz cewki moczowej, jak i zwieracz odbytu (ryc. 7.2).

•    Unerwienie czuciowe. Włókna czuciowe z pęcherza moczowego dochodzą do rdzenia kręgowego poprzez nerwy miedniczne i sromowe i dalej drogą rdzeńiowo-wzgórzową boczną. Włókna aferent-ne tworzą synapsy w jądrze Onufa, zapewniając prosty odruch rdze-niowy, oraz tworzą synapsy ze zwojami współczulnymi.

•    Mostowy ośrodek mikcji. Zapewnia koordynację między długimi odruchami rdzeniowymi i otrzymuje wpływy modulujące (głównie hamujące) z wyższych ośrodków mózgowych.

•    Wyższa kontrola korowa. Patologia w okolicach przednio-przyśrod-kowych płata czołowego powoduje narastanie trudności z mikcją i defekacją, takich jak parcie na mocz, nagłe nietrzymanie moczu, utrata czucia pęcherza czy zatrzymanie moczu. Inne uszkodzenia płata czołowego powodują odhamowanie towarzyskie, oddawanie moczu w niewłaściwym czasie i miejscu mimo zachowanego mechanizmu opróżniania.

Patofizjologia

Zaburzenia czynności pęcherza moczowego i odbytnicy mogą pochodzić z uszkodzeń na trzech poziomach: nadmostowym, nadrdzenio-wym i dolnego neuronu ruchowego (tabela 7.1).

Dyssynergia wypieraczowo-zwieraczowa

Oznacza brak rozluźnienia zwieracza podczas skurczu mięśnia wypie-racza, spowodowany uszkodzeniem rdzenia kręgowego wywołującym brak koordynacji między zwieraczem zewnętrznym i mięśniem wypie-raczem. Może to spowodować wzrost ciśnienia śród pęcherzowego, rozszerzenie górnych dróg moczowych, wsteczny odpływ moczu i uszkodzenie nerek, jak również odległe problemy u chorych po urazie rdzenia kręgowego z zachowanym czuciem i w konsekwencji ryzy-

X

“O

CS

U

U

c

_Q

"O

O

r

B

0

«C

U

0-

CL

'C

0

fi

D

-Q

rd

N

td

N

h*

J2

o

-O

0 O

§ ni |

b t! I

2 i! £

0 & <3

q= Q_ N £ 0 0 _ 0 U -Łj N

X^£ ²

sr|

U TJ 0 p-- O C

ra g, X V

P4a I

(d"

g w) £. 6 .S.£o M

O

oó

D 0 <n

8?#

.2 > -S n ^ ._ E 5

_ U (d

t _o gx d lo N — o

0 c

rd

E D

S to

ż-g

a I

y o

O CL E N

nD

"O

(d-

c

£

0

£

.2 & u 0) c 0* > 0

1 O -o

I* .8

0

rd

'§ E

N X U C

0¹ —

C •N _ U

³ N 0 O

£ N

s: t!

ro jy

fS u

GO QX <u CL £

E -

N U

'E

(d

X X c c

o

N

§-2 |

S §-|

| X E

0-0

■O t! 3

|J!§

N u •— JO a>, ^ —) CL N

0-

|2