img785

I Wiadomości podstawowe

a) Definicja układu regulacji automatycznej - schemat blokowy, wyjaśnienie podstawowych pojęć (rysunek).

Układ regulacji - układ zamknięty, posiadający ujemne sprzężenie zwrotne, którego zadaniem jest sterowanie procesem.

Układ regulacji składa się z elementu porównującego (sumator), regulatora, elementu wykonawczego (zawór, siłownik), obiektu sterowania oraz układu pomiarowego (czujnik, przetwornik).

Sygnał odchyłki    Wielkość

sterowania e = w-y_m sterująca u

Wielkość zakłócająca z (może wystąpić w dowolnym innym miejscu układu sterowania)

Obiekt sterowania - urządzenie lub zestaw urządzeń, w którym przebiega proces technologiczny i w który m przez zewnętrzne oddziaływanie sterujące realizuje się pożądany algorytm działania.

Przetwornik pomiarowy - urządzenie, którego zadaniem jest zmiana postaci, wielkości lub zakresu sygnału wyjściowego w stosunku do sygnału wejściowego.

Element wykonawczy - element realizujący oddziaływanie (regulatora) na element nastawczy.

Element nastawczy - element konstrukcyjny, który bezpośrednio przekazuje do obiektu sterowania lub regulacji oddziaływanie sterujące lub regulujące i zmienia wielkość sterowaną lub regulowaną.

Regulator - urządzenie, które w układzie regulacji określa odchyłkę regulacji przez porównanie wartości wielkości regulowanej z wartością zadaną i na podstawie odchyłki regulacji wypracowuje sygnał regulacji wg określonego algorytmu sterowania.

Sterownik - urządzenie przekształcające oddziaływanie otrzymane od innych elementów układu sterowania lub regulacji i formujące oddziaływanie podawane na element wykonawczy.

Wielkość (ztnienna) - właściwość lub stan, której wartość może być przedmiotem zmian i zazwyczaj może zostać zmierzona.

Wielkość sterowana (regulowana) - wielkość wyjściowa obiektu sterowania (regulacji), będąca przedmiotem sterowania (regulacji).

Wielkość sterująca (regulująca, nastawiana) - wielkość wyjściowa urządzenia sterującego (regulującego). Wielkość zadająca (przewodnia) - wielkość wejściowa układu sterowania lub regulacji niosąca informację o pożądanym stanie wielkości sterowanej lub regulowanej.

Wielkość zakłócająca (zakłócenie) - wielkość charakteryzujące oddziaływanie środowiska zewnętrznego na układ sterowania lub regulacji utrudniająca realizację pożądanego działania tego układu.

Sygnał - przebieg określonej wielkości fizycznej będącej nośnikiem informacji.