IMG27

120

Zmiana prądu wzbudzenia silników obcowzbudnego i bocznikowego zmienia zarówno prędkość idealnego biegu jałowego, jak i nachylenie charakterystyki (rys. 5.24). Należy pamiętać, że zmniejszeniu prądu wzbudzenia (strumienia) towarzyszy wzrost prędkości kątowej silnika. Zbytnie obniżenie strumienia może spowodować niebezpieczny wzrost prędkości kątowej, tzw. rozbieganie się silnika. Z tego powodu w obwodzie wzbudzenia silników obcowzbudnego i bocznikowego nie wolno stosować bezpieczników.

120

Rys. 5.24. Wpływ prądu wzbudzenia na charakterystyki mechaniczne oraz na prędkość silnika prądu stałego

Zmianę wartości rezystancji obwodu twomika można również uzyskać, bocznikując uzwojenie twomika dodatkową rezystancją.

Należy pamiętać, że przy zmianie prędkości przez wprowadzanie dodatkowych rezystancji zmniejsza się sprawność układu, gdyż moc tracona w tych rezystancjach nie zamienia się w moc użyteczną. Zmianę prędkości kątowej można uzyskać tylko przy istnieniu momentu oporowego na wale maszyny.

5.9. Komutacja

Przez komutację w maszynach prądu stałego rozumie się procesy związane z przełączaniem cewek z jednej gałęzi twomikowej do drugiej. Na rys. 5.17 widoczna jest strefa podziału prętów twomika na dwie części, w których kierunek przepływu prądu jest przeciwny. Zespół zjawisk fizycznych związanych ze zmianą kierunku przepływu prądu w określonej cewce jest bardzo złożony, poniżej przedstawiono tylko uproszczone omówienie tego problemu. Zagadnienia te szerzej omówione są w monografii [12].

Na rys. 5.25 przedstawiono schematycznie cewkę i komutator w celu określenia podstawowych pojęć stosowanych przy wyjaśnianiu zjawiska. Przedstawiony schemat nie jest schematem zastępczym, który jest znacznie bardziej skomplikowany.

Na rysunku tym przedstawiono nierzeczywisty przypadek, gdy szerokość szczotki jest nieco mniejsza od szerokości wycinka komutatora. Zazwyczaj szczotka ma szerokość dwóch, trzech wycinków komutatora.

Wraz z przesuwaniem się wycinków komutatora pod szczotką (rys. 5.26), obejmuje ona swoją krawędzią nabiegającą cząstkę kolejnego wycinka (2) komutatora. Powstał zwarty obwód elektryczny, którego składnikami są: wycinek komutatora 1. - szczotka -