Kochanowski Fraszki 1

42. Problematyka „Fraszek” Jana Kochanowskiego

Fraszki pisał Kochanowski, podobnie jak pieśni, przez całe życie i przed śmiercią przygotował je dn rimkn Wyszły w Krakowie, w 1584 r. w Drukami Łazarzowej.

Nazwę £fraszka”3vprowadził do literatury polskiej Jan Kochanowski. Dla poety termin „fraszka”, zastosowany wyłącznie do utworów polskich, nie miał jednoznacznego sensu gatunkowego. Do zbioru swego wprowadził on bowiem utwory, które można uznać za epigramaty, obok nich zaś: anakreontyki, anegdoty (facecje), apoftegmaty (powiedzenia), nagrobki (epitafia) czy emblematy.

Tom wierszy Jana Kochanowskiego zatytułowany „Fraszki” zawiera utwory o bardzo różnej długości- od dwuwierszy do tekstów kilkudziesięciowersowych- i o bardzo różnorodnej tematyce: od scenek obyczajowych, wierszy obscenicznych, nawet wulgarnych, poprzez subtelne erotyki do wierszy refleksyjno- filozoficznych, a nawet modlitw.

Wyraz „fraszka” odnosił się do swoistej filozofii życia ludzkiego głoszonej przez Kochanowskiego. W słynnej fraszce O żywocie ludzkim, ytńra etanowi właćr.iwy wstęp do całego zbioru, czytamy, że „ Fraszki to wszytko, cokolwiek myślemy, / Fraszki to wszytko, cokolwiek czyniemy”, a więc wszystkie ludzkie działania ąą. właśnie fraszką...

Tematyka fraszek jest bardzo różnorodna./Tanusz Pelywyróżnia następujące grupy fraszek:    ppAb-----

1)    najliczniejsze w tym zbiorze /żarty i dowcipne anegdoty .-/często ujęte w miniaturowe scenki lub obrazki epickie. Głównymi źródłami dla zawartych w tej grupie fraszek pomysłów, anegdot czy dowcipów były m.in.: „Antologia grecka” (I w. n.e.)- zbiór starożytnych, greckich epigramatów (krótkich, kunsztownych, często dowcipnych wierszy opiewających różne wydarzenia, sytuacje, osoby), anegdot, „Księga epigramatów” (JEpigrammatum libeł”) rzymskiego poety Marcjalisa (I/H w. n.e.), anakreontyki, czyli utwory greckiego poety Anakreonta (lub mu przypisywane). Fraszki Kochanowskiego, będące parafrazami czy przeróbkami anakreontyków, często noszą po prostu tytuł „Z Anakreonta” oraz „Adagia” Erazma z Rotterdamu, czyli zbiór łacińskich przysłów i sentencji.

2)    /erotykP)rozmaitego gatunku, m.in. „erotyki rubaszne, czasem z aluzjami obscenicznymi,

a także satyryczne docinki wobec przedstawicielek płci pięknej, zwłaszcza wobec