286 9. Konstrukcje ramowe
Rysunek 9.1. Ramy jednosłupowe: a) ze slupem złożonym, b) z odciągiem poziomym, c) z odciągiem zamocowanym do krótkiego wspornika, d) z zastrzałem od strony zewnętrznej, e) z zastrzałem od strony wewnętrznej
Rysunck 9.2. Ramy dwusłupowe:
a) z ryglem prostym, b) z ryglem pochyłym, c) z ryglem załamanym, d) z r)rglem łukowym, e) w konstrukcji hali trójnawowej
(rys. 9.2c) lub lukowym. Ramy te pod względem statycznym dzieli się na dwu-i trójprzegubowe. Ramy dwusłupowe stosuje się najczęściej przy budowie hal jed-nonawowych. Z ram tego typu można również wznosić hale trójnawowe, zestawiając np. dwie ramy dwusłupowe wspornikowe i umieszczając na wspornikach świetlik (rys. 9.2e).
Sztywne połączenie rygla ramy ze słupem powoduje, że w ryglu występuje znacznie mniejszy moment zginający niż w belce swobodnie podpartej o tej samej rozpiętości. W konstrukcjach drewnianych trudno jest jednak wykonać dostatecznie sztywne połączenie w narożu ramy. Podatność złączy i zmniejszająca się w czasie sztywność naroży zwiększają w ramach dwuprzegubowych moment przęsłowy w ryglu. Lepszym rozwiązaniem są zatem statycznie wyzna-czalne ramy trójprzegubowe, w których podatność złączy i zmniejszenie sztywności naroży nie wpływają w istotny sposób na zwiększenie momentu przęsło-wego w lyglu.
Ostateczny kształt słupów i rygla ramy dwuprzegubowej zalety od łącznej wielkości sił pionowych i poziomych oddziałujących jednocześnie na konstrukcję. W obu przypadkach rozkład momentów w słupie jest podobny — maksymalny występuje w miejscu połączenia słupa z tyglem, a zerowy w połączeniu słupa z fundamentem. Słupy powinny kształtem przypominać zatem literę V (najmniejszy przekrój w miejscu oparcia na fundamencie, największy w miejscu połączenia z ryglem). Przekrój rygli ram dwu przegubowych powinien być stały na całej długości (rys. 9.3a).
Rysunek 9.3. Zasady kształtowania rygli i słupów ram: a) rama z ryglem ciągłym bezpriwgiibowym, b) rama symetryczna trójprzegubowa, c) rama symetryczna trójprzegubowa ze wspornikami, d) rama z jednym słupem zewnętrznym wahadłowym (nie przejmującym momentów zgi-nającydr z rygli)
W przypadku ram trójprzegubowych symetrycznych (rys. 9.3b i c) i tzw. pół-ram (rys. 9.3d) rozwiązaniem najkorzystniejszym — z uwagi na rozkład momentów — jest przyjęcie słupa typu V i tygla o przekroju zmieniającym się od największego w miejscu połączenia ze słupem do najmniejszego w przegubie.
Wykonanie ramy' nie stanowi żadnego problemu technicznego, zwłaszcza że drewno może pracować zarówno na ściskanie, jak i na rozciąganie.
Ze względów statycznych ramy drewniane są konstruowane najczęściej jako ustroje dwu- lub trójprzegubowe. Mogą one być wykonane jako:
ramy o przekroju dwuteowym lub skrzynkowym i ściance pełnej z desek krzyżujących się łączonych na gwoździe,
— ramy o przekroju dwuteowym lub skrzynkowym i ściance pełnej ze sklejki lub twardej płyty pilśniowej,
ramy kratowe oraz ramy z ryglem o przekroju prostokątnym wykonanym z drewna klejonego warstwowo.