krótka forma 5

Formy pełne	Formy krótkie
Tyróii, Tyi&i, Tyróe, rynie	ryr, Tyra, ryro, rym
JIÓBKHH, JlÓBKaa, JIÓHKOe, JIÓBKHC	JIÓBOK, JIOHKa, J1ÓBKO, JlÓHKM
rópbKHH, rópi.Kaa, rópbKoe, rópbKiic	rópcK, ropbKa, rópbKo, rópbKti
X<>pÓlHHH, XOpÓUIĆIfl, XOpÓUJCC, XOpÓlllHe	xopóm, xopoma, xopoiuó, xopouiH
CBĆ/KHH, CBĆ)KaH, CBĆyKCC, CBĆ7KI1C	CBe*, caeaca, cbokó, cbćwm
tóiiuih, rómaa, TÓmec, TÓlIillC	Tom, Toma, ićiue, rónm
acrymiH, aciynaa, jKiyłee, strymie	Kryl, aciyna, aayne, mry*m
Majiwii, Manna, Manoe, Mdnbie	MÓJibin, mu u, Mana, Mano, Manbi
y3KHft, y3Kax, yaicoe, ynciie	y-joK, yjKa, y3xo, y3KH
1'opH'uiH, ropanaa, ropó*icc, ropamie	ropHH, ropana, ropnó, ropami
BC/1HKHH, BCJIHKBB, BCJIIIKOC, BCmiKHC	BCmiK, RCJIHKa, BCJ1HKÓ, BCJIHKH (no paiMCpUM) ho: Benita, Bemtaa, bcjihko, hcjihkh
	(m.uiamiHHHca)

W krótkich formach rodzaju męskiego o temacie zakończonym na dwie lub więcej spółgłosek pojawiają się samogłoski ruchome (óeniue niacHbie) o, e, e: 6jih3khh - ÓJintoK, cMeiunóii - cMeuióu, KpaTKuii - KpaiOK, hc*hwh - ncwcii, KJieuKMH - KJieeK, cHJibHbiii - cmien, yMHbiii yMen, ho: aocronubiH aoctohh.

Krótkich form przymiotnika używa się w zdaniu tylko w funkcji orzecznika, przy czym w czasie teraźniejszym występują one samodzielnie, a w czasie przyszłym i przeszłym w połączeniu z formami czasownika 6bimi>.

Czas teraźniejszy

Podmiot	Orzeczenie
H Hatw Moś ;toHb Enó BKicTynjićime Mbi c to6óh Bce iiuTb Kinu Bbi Eró KapTHHU	CMÓCTJTHB. KpacńBa. nOJIbHŚ. HCUOHailiO. CHŚCTJIHHbl. Mirrepćciibi. yMiibi h Kpactiubi. ÓHCHb opiirHHajiLHM.

Czas przeszły i przyszły

Podmiot	Orzeczenie
	łucznik	Orzecznik
Jlimó TaibaHbi Bc£ ÓTO 1 lamii ymirejia Aiickaótm Bw	Gluio óbino 6y/vyr 6ujih fiynere	ccpbeaiio. crpatmo h HeiioHarno. nOBÓJlblibl. OpHntłiÓJIbHM 11 CMCUlHbl. 6oraibi.

Form krótkich używa się na ogół w następujących przypadkach:

a)    jeżeli forma krótka różni się od pełniej znaczeniowo: óojicii (choruje, zachoro wał), upita (ma rację), xopóui (ładny), Kpamon (zwięzły), óoji.men (powinien), jicue (żyje), 3hukóm (zna), nwnepen (ma zamiar), cudcmnua (szczęśliwy w danym momencie, łub w wyniku jakiegoś wydarzenia);

b)    jeżeli obok formy krótkiej występują zależne wyrażenia, konkretyzujące lub rozszerzające znaczenie (pacnpocTpanfnejiH): Mbi ó.iazodapniu ecui 3a noMoup>. Cn6ńpb óozama tietpbio u eaum. Ou eomóa na MHÓeoe. Oh niLuepen jmo edenami, do KOHifa nedejiu;

c)    jeżeli w funkcji podmiotu występują wyrazy: jmo, mo, urno, umo-mo, odm i, dpyeoe, ocmanbHÓe, np.: Jmo empanno. OcmwibHÓe iiemunepecuo. Hmo-mo iieni nn

d)    w celu podkreślenia, że podmiot posiada cechę określaną danym przymiotni kiein w większym stopniu niż przeciętnie, a więc kiedy w języku polskim moglibyśmy użyć słów bardzo, w wysokim stopniu, np.:

Oto óiepo enyóÓKoe. To jest głębokie jezioro (należy do jezior głębokich).

Oro Ó3epo znyóoKÓ. To jezioro jest (bardzo) głębokie.

Ohś yMuan. Ona jest mądra.

Ottii yunti Jest (bardzo) mądra (mądrzejsza niż przeciętnie).

UWAGA! Niektóre przymiotniki występują w funkcji orzeczenia wyłącznic w formie krótkiej (rzeczownikowej): Snazodapen, aunoedm, eomóe, donmen, sdopÓH, maKÓM, ueodsoduM, Hymen, o6ń:ian, npae, nosom, cozndcen, cnocóoen itd.

1. Ilamm b yiipażKućimii Kpancuc upiuiai arcjn.iiLie. Wyszukaj w ćwiczeniu krótkie (rzeczownikowe, proste) formy przymiotnika.

135