SNC00491

__2.2. Klasyfikacja procesów komunikowania 79

Formy komunikowania werbalnego

forma ustna

Daje komunikującym się znacznie większe możliwości ekspresji uczuć i myśli, albowiem proces przekazu zostaje dodatkowo wzmocniony przez środki komunikowania niewerbalnego. Komunikowanie ustne stwarza dogodniejsze warunki do nawiązania kontaktów komunikacyjnych na poziomie fatycznym, jest także bardziej skuteczne na poziomie instrumentalnym i afektywnym. Stosowane w bezpośrednim sposobie porozumiewania, pozwala na ukierunkowanie, sugerowanie, a także na natychmiastową reakcję uczestniczących stron, czyli na sprzężenie zwrotne. Komunikowanie werbalne może jednak stwarzać pewne trudności. Obok problemów związanych z dekodowaniem przekazu na poziomie semantycznym, mogą wystąpić inne bariery, wynikające z działań komunikacyjnych, stosownych przez uczestników procesu. Zaliczamy do nich:

•    polaryzację, czyli tendencję do wyrażania skrajnych opinii;

•    etykietowanie, czyli widzenie problemów przez ich nazywanie, a nie analizowanie;

•    mieszanie faktów i wniosków, traktowanie wniosków na równi z rzeczywistymi faktami;

•    przesadną pewność siebie, a więc przypisywanie sobie cech eksperta znającego się na wszystkich problemach;

•    statyczną ocenę, czyli brak umiejętności weryfikacji opinii dotyczących nieustannie zmieniających się elementów rzeczywistości;

•    klasyfikowanie ludzi i zdarzeń, brak umiejętności odróżniania i przypisywanie im tych samych cech i kategoryzowanie¹.

Forma pisemna

Ten rodzaj komunikowania werbalnego znacznie częściej ma charakter formalny niż nieformalny. Stosowany jest praktycznie na wszystkich poziomach procesu porozumiewania się ludzi. W komunikowaniu interpersonalnym forma ta przyjmuje np. postać listu klasycznego lub e-mailowego, faksu, teleksu, w komunikowaniu instytucjonalnym, politycznym i publicznym są to wszystkie oficjalne pisma, jak polecenie, rozkaz, instrukcja działania, akty prawne, rozporządzenia, decyzje, postanowienia, itp., a na poziomie masowym - media drukowane i strony internetowe. Zaletą komunikatu pisemnego jest jego trwałość, a także możliwość starannego przygotowania, wadą - jego formalny i zamknięty charakter oraz brak możliwości wytwarzania bezpośredniego sprzężenia zwrotnego.

2.2.3.2. Komunikowanie niewerbalne (analogowe)

Żaden z teoretyków komunikowania nie ma dzisiaj wątpliwości co do wagi komunikowania niewerbalnego, różnice dotyczą jedynie stopnia jego ważności. Niektórzy autorzy sugerują, że 35% procesu komunikowania interpersonalnego kre-

1

W. Głodowski (1994), Komunikowanie interpersonalne, Warszawa: BPil MON, s. 36-44.