ksiazka
4

Ciłówmj funkcja tekstu jest funkcja moralizatorska, poza prostą nauką nioniliiii nic pozostawiono tu miejsca na poboczne dociekania. Natomiast kontekst utworu Wawilow jest zupełnie inny. Pokrzywa przedstawiona jest tu jako ktoś nieszczęśliwy z. powodu swoich wad. Problem jest ukazany z. pozycji pokrzywy poddanej przez, autorkę animizacji:

Stoi |hh! płotem pokrzywa i patrzy na wszystkich krzywo.

Nikt jej nie lubi na święcie!

Nikt z niej wianuszków me plecie i do bukietów mc /rywal Każdy ja tylko przezywał

Ickst pobudza do refleksji filozoficznych, gdyż można go rozumieć dwojako, / jednej strony możemy odczytać go juko rzeczywiste napiętnowanie wad pokrzywy i naigrywanie się z. jej „nieszczęścia**:

Przebiegło wesołe prosię, pokrzywa lup je |*o nosie!

Stoi pod ptolcin pokr/ywa, okropnie je\i nieszc/ęiliwa

/ drugiej jednak strony odbiorca zauważa, że nieszczęście pokrzywy. choć tkwi w niej samej, nic może ulec zmianie. „Podły" charakter jest jej po prostu przydany i pokrzywa nic nic może na to poradzić, la dwoistość spowodowana jest brakiem jednoznacznego określenia ze strony poetki co do osoby pokizywy. Raz jest ona kimś pokrzywdzonym („Biedna, ach. biedna pokrzywa!"), innym lazem kimś. kto krzywdzi. Problem niegodziwego charakteru pokrzywy, a w domyśle człowieka jest dużo głębszy i (ludniejszy, niż się wydaje. W myśl tego, co głosi psychologia, jest w człowieku zarówno dobro, jak i zło. Nie tylko w tym. kogo chętnie przezwalibyśmy pokrzywa, ale w każdym z nas. lak więc istota lego tekstu zasadza się w głębokim przeżyciu możliwości bycia dobrym lub złym oraz możliwości i umiejętności wyboru. Dla dziecka ważne będą przede wszystkim owe iclleksjc natury moralnej, dotyczące istoty charakteru pokizywy. W rozmowie na temat tego wiersza dojdziemy do poję cia tolerancji, które w dzieciństwie jest równie ważne jak w życiu dorosłym. Ickst Jachowicza nic daje możliwości wyboru, jego re-ccpla n.i przyjaciół to pozostawanie w stanic jednostajnej i wiecznie trwumccj miłości bliźniego. Każdy jednak wic. także dziecko, że jego stosunek do ludzi jest zmienny, przechodzi chwile zniechęcenia, a nawet nienawiści. Czy wtedy każdy / nas nie jest właśnie pokrzywą? Wawiłow pokazuje samotność pokizywy (..Nikt z niej wianuszków nic plecie I i do bukietów nie zrywa! / Każdy j;j tylko przezywa!"), jej odosobnienie, a jednocześnie nieszczęście, jakie rodzi się w mej z powodu posiadania ..zlej" natury. Weisy: „Przechodził chłopiec przez drogę / pokrzywa cap go za nogę! / Przebiegło wesołe piosię / pokrzywa łup je po nosie!" należy rozumieć jako „zaczepkę" ze strony pokrzywy, która nic chce wyrządzać krzywdy, ale zdobyć przyjaciela. Tekst uwrażliwia na inność, otwiera drogę do zrozumienia drugiego człowieka, mimo że len nie zaw sze jest w porządku.

Bajeczka, która „snuje opowieść"

To. co w kołysankach i wyliczankach było jedynie nikłym zarysem, w bajeczkach nabiera rzeczywistych kształtów. Jeśli w wyliczance wszystko podporządkowane było rytmowi, a w kołysance melodii, to w bajeczce dominantę stanowi zarysowująca się fabuła. W niektórych utworach jest bardzo prosla, ale zawsze stanowiąca podstawę dla pozostałych cech litcrackości. Stąd też poznanie przez, dziecko bajeczki ma bardzo ważne znaczenie w procesie inicjacji literackiej. Jak wiadomo, fabuła jest jednym z głównych składników dzieła literackiego, a to. jak przebiega, decyduje <> zainteresowaniu się lekturą przez dziecko. Fabuła bajeczki, jako tekstu wpływającego na wrażliwość, jest istotna w procesie przyjmowania i rozumienia przez dziecko norm moralnych. Dzieje się to w wyniku nabierania przez dziecko adekwatnego stosunku do zarysowanych w utworze sytuacji. Jak zauważa Irena Wojnar, wrażliwość idzie zawsze w parze z uczuciami moralnymi, z umiejętnością w.K/nUndezuwanla z innymi ludźmi i zdolnością do /uzenikania /nzeżyć inncy.o człowieka ". Po-

^M I Wojnar, ł\lctyc:rui uwumicil.ni czlmiickti, Wflfi/.iwn 1982,*. IM.