ksiazka 20035

Gcnologia „osobna”- jej związek z poetyką odbioru

Dziocięcość odbiorcy ora/, funkcjo wyznaczono komunikatowi lito* reckiemu, skłorowanomu do d/iocka. decydują zarówno o wyborze tematów i sposobów obrazowania, jak toż gatunków, form, chwytów lito lackich oraz okroślonogo kodu językowego, nastawionego na kontakt dorosłego autora z dziocięcym czytolnikiom (słuchaczom). Wprawdzio można by udowadniać, żo repertuar zabiegów formnlno-struklura tno-językowych pozostaje ton sam w obu litoraturach, ij. „dorosłej” i „dziecięcej”. odwołując się w tym celu na przykład do poezji Józoła Ratajczaka, Joanny Kulmowoj i innych autorów, alo nio ulega wątpliwości, ŻO litoratura „osobna” rządzi się w tym względzie lakżo własnymi regułami, co pozwało skoncentrować uwagę na jej pootyco immanont* nuj. a zwłaszcza yonotogli „własnej”, autonomicznej’, szczególnie wyraźnie zaznaczającej się w odmianach gatunkowych przoznaczonych dla najmłodszego odbiorcy, takich jak rymowanki, bajeczki, poczytajki i inne Nie oznacza to - rzecz oczywista żo nio istnieją związki i zaleź ności między genologią „ogólną" i „dziecięcą". Litoratura dziocięca korzysta z wzorów literatury dla dorosłych także i w tym zakresio, jodnnkźo nie znajdziemy w jej obszarze wielu gatunków charakterystycznych

’ Zagadnienie to podejmowali między innymi J Cioćlikowski, E Bolccr/on, R Waksmund, J Cugowska l inni, Trzeba odnotować tez szkico J Szyrnko-wskiej Ruszały Koncopc/o toorotyczno w badaniach nad ktoralurĄ dla dzioci i mfodzioży po / J9-IS. Zeszyty Naukowo Unrworsylotu Jagiellońskiego Praco Mistoryc/nolitornctuo Kraków 1990, z, 72, Gonologio i mk>dy czy1olntk[w) Szlaka i ibrastanio dziacko, pod red M Tyr.zkowej, Warszawa 1901 O transplantacji gatunku Dwio linia lonnotwó/czn w XIX-wiocznoJpowh&ci historyczno/ dla dzioci i młodziozy |w) IV kręgu zagodnioń (x>lskioj powmsa historyczno/ XIX wioku, proca zbiorowa pod red L Ludorowsktogo. Lublin 198*1 Badaczka wskazuje na dwło orKMitncje w badaniach nad literaturą d/»ec>ęcą umworsnlislyczną i a utoń o miczną Niniejszo książko wpisuje się wprawdzio w drugi nurt. alo )c| autorka wyraża przekonanie o słus/noicr integracji obu tych mirtów w refleksji naukowej nad literaturą „czwartą’,

97