larsen0425

18. Premedykacja 425

Neuroleptyki są stosowane przeważnie wraz z opio-idami. W tym przypadku trzeba jednak również się liczyć ze stanami dysforycznymi, a także depresją oddechową i obniżeniem cis'nienia tętniczego u chorych z hipowolemią. Dlatego tej kombinacji leków nie używa się obecnie w premedykacji.

2.3.1    Droperidol

Pochodna butyrofenonu - droperidol - działa neu-roleptycznie i przeciwwymiotnie. Nie działa anai-getycznie, ale wzmaga przeciwbólowe i deprymujące oddech działanie opioidów. Do premedykacji jest używany w dawce 2,5-5 mg i.m., często z 0,05-0,1 mg fentanylu. Leki te stosowane łącznie nie działają przeciwlękowo, raczej wywołują stany niepokoju. Dlatego odradza się ich stosowanie. Droperidol nie jest obecnie produkowany.

2.3.2    Prometazyna

Ta pochodna fenotiazyny działa uspokajająco, an-tycholinergicznie i przeciwwymiotnie. Właściwości neurołeptyczne są słabiej wyrażone niż w przypadku droperidolu, a pobudzenie pozapiramidowe - słabiej. Prometazyna nasila działanie przeciwbólowe opioidów i dlatego stosuje się ją w skojarzeniu z nimi (np. z pirytramidem) - domięśniowo.

2.4 Opiody

Opiody działają przedwbólowo, uspokajająco, eu-foryzująco i deprymująco na oddychanie. Ułatwiają one wprowadzenie do znieczulenia, zmniejszają zapotrzebowanie na anestetyki wziewne i na leki przeciwbólowe w okresie pooperacyjnym. Nie jest jasne, czy działają przeciwlękowo. Ich podawanie w premedykacji jest dyskusyjne. Powszechnie uważa się, że ich stosowanie powinno się ograniczać do chorych, u których występuje ból przed operacją lub są uzależnieni od opiatów.

i Opioidy są wskazane w premedykacji tylko wtedy, kiedy chory odczuwa ból przed operacją!

Dożylne podanie opioidów bezpośrednio przed wprowadzeniem do znieczulenia i nacięciem skóry celem osłabienia reakcji krążeniowej - zob. rozdz. 5.

Działania niepożądane i wady. Opioidy jako leki stosowane w premedykacji mają także wiele działań niepożądanych. Należą do nich:

-    depresja oddechowa,

-    zmiany zachowania, dysforia,

-    zwężenie źrenic,

-    ortostatyczny spadek ciśnienia tętniczego,

-    uwalnianie histaminy ze spadkiem ciśnienia, zaczerwienienie skóry, rumień (morfina),

-    świąd, szczególnie w okolicy nosa,

-    pocenie się i uczucie gorąca,

-    skłonność do nudności i wymiotów,

-    kurcz mięśni gładkich trzewi i zwieraczy,

-    opóźnione opróżnianie żołądka.

Dawkowanie opioidów w premedykacji dorosłych:

-    pirytramid 0,1-0,3 mg/ kg i.m.,

-    petydyna 0,6-1,2 mg/ kg i.m.,

-    morfina 0,1 mg/ kg i.m.,

-    metadon 0,035 mg/ kg i.m.,

-    buprenorfina 5(ig/ kg i.m.,

-    tramadol 1 mg/ kg i.m.

Dawki te należy zredukować u ludzi starszych i u chorych z hipowolemią.

Opiody są często podawane z benzodiazepina-mi, rzadziej z neuroleptykami. Osiąga się dzięki temu dodatkowy efekt przeciwlękowy i wywołujący niepamięć. Nasila to jednak depresję oddechową.

3 Leki antycholinergiczne

Parasympatykolityki blokują muskarynopodobne działanie acetylocholiny na receptory postsynap-tyczne. Lekami najczęściej stosowanymi w anestezjologii są: atropina, skopolamina i glikopyrrolat (zob. tab. 18.2). Działają one w różnym stopniu na wydzielanie potu, śliny i treści oskrzelowej. Powodują zwiotczenie mięśni gładkich oskrzeli (w niewielkim stopniu) i układu pokarmowego, przyspieszają akcję serca, porażają zwieracz tęczówki i mięsień rzęskowy, pobudzają lub hamują ośrodkowy układ nerwowy.

Atropina w dużych dawkach i skopolamina mogą wywołać ośrodkowy zespół antycholinergiczny (zob. rozdz. 32).

Powody, dla których stosuje się antychołinergiki w anestezjologii. Rutynowe stosowanie pochodzi z ery znieczulenia eterowego. Atropina była wtedy stosowana po to, żeby zmniejszyć wywołane eterem wydzielanie śliny i przeciwdziałać bradykardii śródoperacyjnej. Obecnie stosowane wziewne