18. Premedykacja 423
Tabela 18.1 Właściwości farmakologiczne różnych benzodiazepin podawanych doustnie w |
premedykacji | ||||
Midazolam |
Diazepam |
Flunitrazepam |
Lorazepam |
Lormetazepam | |
- Dawki równoważne (w mg) |
3-5 |
10 |
0,5-0,7 |
1-2 |
1-2 |
- Szczyt działania (godz.) |
0,5-1 |
1-1,5 |
1-2 |
2-4 | |
- Czas połowiczej eliminacji |
1-4 |
20-40 |
14-19 |
12-18 | |
(godz.) |
(50-80) |
(20-30) | |||
W nawiasach podano czas półtrwania aktywnych metabolitów |
wiedzialny jest za to rozpuszczalnik - glikol propylenowy. Po podaniu doodbytniczym resorpcja diazepamu jest nieprzewidywalna.
ł W premedykacji diazepam, jeżeli to tylko możliwe, powinien być podawany doustnie.
Diazepam po podaniu doustnym jest dobrze resor-bowany w jelicie cienkim; maksymalne stężenie w surowicy osiąga po ok. 60 min. Działanie diazepamu uwidacznia się najwcześniej w tym właśnie czasie. Dlatego nie nadaje się on do premedykacji „na żądanie”.
BAby osiągnąć działanie przeciwlękowe i seda-cyjne diazepam musi być podany najpóźniej 1 godz. przed przybyciem chorego na salę operacyjną.
Dawkowanie diazepamu w premedykacji doustnej:
- 0,15 mg/kg, czyli ok. 10 mg na co najmniej 1 godz. przed rozpoczęciem znieczulenia,
- redukcja dawki do 2-5 mg u starszych osób,
- jako lek nasenny podawany wieczorem w przededniu operacji: 5-15 mg p.o.
Należy pamiętać, że z wiekiem wydłuża się czas półtrwania diazepamu i u chorego 80-letniego wynosi ponad 90 min. Ponadto mózg człowieka starszego wydaje się (przy tym samym stężeniu w surowicy) wrażliwszy na diazepam niż mózg osób młodszych.
Podanie dożylne - zob. rozdz. 4.
Midazolam, podobnie jak inne benzodiazepiny, działa przeciwlękowo i uspokajająco oraz powoduje niepamięć wsteczną. Z powodu swojego lepszego powinowactwa do receptora benzodiazepinowe-go działa 2-3 razy silniej od diazepamu; niepamięć jest również wyraźniej zaznaczona. W porównaniu z diazepamem różnice są następujące:
- szybszy początek działania,
- łatwiejsza do przewidzenia resorpcja,
- krótszy czas działania.
Midazolam jest rozpuszczalny w wodzie; podanie parenteralne jest niebolesne, nie powoduje również zakrzepowego zapalenia żył. Początkowy czas półtrwania wynosi 7,2 min, średni czas połowiczej eliminacji - 2,5 godz. (u starszych osób 5,6 godz., u osób otyłych 8,4 godz.).
Lek ten jest dostępny w formie tabletek i roztworów do iniekcji. W premedykacji dorosłych może być stosowany doustnie i domięśniowo. U dzieci roztwór służący do iniekcji można stosować dono-sowo, doodbytniczo lub doustnie w formie soku (z dodatkiem poprawiającym smak), sporządzonego przez aptekę szpitalną (zob. też rozdz. 39). Po podaniu doustnym 50% dawki ulega efektowi pierwszego przejścia w wątrobie; dostępność biologiczna po iniekcji i.m. wynosi 90%. Metabolity mi-dazolamu nie wykazują działania uspokajającego.
Dawkowanie midazolamu w premedykacji dorosłych:
- 3,5-7 mg lub 0,05-1 mg/ kg p.o. lub i.m. 30-60 min przed rozpoczęciem znieczulenia,
- redukcja dawki u osób starszych o ok. 15% na każdą dekadę życia.
Po podaniu doustnym lub domięśniowym:
- początek działania po 5-10 min; szczyt działania po 30-60 min,
- czas trwania niepamięci 20-30 min, działanie przeciwlękowe i uspokajające 20-40 min,
- normalizacja funkcji umysłowych w ciągu 4 godz.
Nie jest jasne, czy midazolam, jak sądzą niektórzy autorzy, zmniejsza częstość występowania nudności i wymiotów pooperacyjnych.
Flunitrazepam należy do średnio długo działających benzodiazepin; czas półtrwania po podaniu pojedynczej dawki doustnej wynosi 14-19 godz.