lastscan150

-    dla pozycji o zmiennej stopie procentowej większa elastyczność dopasowywania się do zmian rynkowej stopy procentowej po stronie pasywów niż aktywów może stanowić zagrożenie dla banku w wypadku rosnącego trendu.

Przy spadkowej tendencji stopy procentowej z zagrożeniem dla banku można się liczyć wówczas, gdy wystąpi:

-    nadwyżka po stronic pasywów o stałej stopie procentowej (czyli luka po stronic aktywów) lub

-    wyższy wskaźnik duration dla pasywów' o stałej stopie procentowej niż dla aktywów,

-    dla pozycji o zmiennej stopie procentowej większa elastyczność dopasowywania się do zmian rynkowej stopy procentowej po stronie aktywów niż pasywów może stanowić zagrożenie dla banku w wypadku rosnącego trendu.

Takie kształtowanie się tych mierników świadczy o tym. że pasywa są dłużej związane niż aktywa i w wypadku malejącej stopy procentowej spadające oprocentowanie aktywów zmniejszy dochody netto z odsetek.

Następnym etapem zarządzania ryzykiem jest zbadanie wrażliwości banku na zmiany stopy procentowej, czyli określenie wpływu oczekiwanych zmian rynkowej stopy procentowej na dochody netto z odsetek lub wynik finansowy, i stwierdzenie stopnia zagrożenia. Maksymalnie dopuszczalne rozmiary podejmowanego ry zyka są ściśle zw iązane z pozycją finansową danego banku: posiadanym kapitałem, rezerwami, sumą bilansową, wynikiem finansowym.

Kolejnym etapem zarządzania ryzykiem jest wybór odpowiednich przedsięwzięć, mających na celu zmniejszenie jego rozmiarów. Może się to odbywać przez:

■    wyznaczanie odpowiednich limitów.

■    zmianę struktury aktywów lub pasywów,

■    dążenie do zawierania większej ilości umów z klauzulą zmiany oprocentowania.

■    zabezpieczanie się przed ryzykiem stopy procentowej za pomocą derywatów .

Limity powinny być wyrażane w wartościach bezwzględnych i względnych, dlatego właśnie dopuszczalne rozmiary ryzyka uzależnione są od standingu finansowego danego banku (wielkości kapitału i rezerw, sumy bilansowej itp.). W zależności od przyjętej metody pomiaru ryzyka limity mogą być ustalane np. w odniesieniu do następujących wielkości:

-    udziału pozycji wrażliwych na wahania stopy procentowej (lub przeciwnie - minimalnego udziału pozycji niewrażliwych na zmiany stopy procentowej):

-    udziału aktywów o stałej stopie procentowej w^r wybranych przedziałach czasowych;

-    udziału pasywów o stałej stopie procentowej w' wybranych przedziałach czasowych;

-    udziału papierów wartościowych o stałej stopie procentowej;

-    dopuszczalnej wielkości luki w wybranych przedziałach czasowych;

-    dopuszczalnej wielkości luki w relacji do dochodów z odsetek;

-    dopuszczalnej wielkości luki w relacji do sumy bilansowej;

-    maksymalnej różnicy duration po stronic aktywów i pasywów.

Przy ustalaniu limitów celowe jest ich zróżnicowanie:

-    dla różnych okresów (im dłuższy czas, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia zmian rynkowej stopy procentowej),

-    w zależności od aktualnej sytuacji rynkowej i przewidywanej wielkości wahań rynkowej stopy procentowej.

-    różnych limitów dla poszczególnych walut.

W razie znacznych rozmiarów niedopasowania powinno się podjąć działania polegające na zmianie struktury' aktywów lub pasywów w zależności od oczekiwa-[ nego trendu rynkowej stopy procentowej, np. sprzedaż długoterminowych papierów wartościowych o stałej stopie procentowej, a zakup krótkoterminowych.

¹ Do przedsięwzięć zmniejszających ryzyko stopy procentowej należy także dążenie

-    w miarę możliwości - do zawierania umów z klauzulą zmiany oprocentowania. Umożliwia to automatyczne dostosowywanie stawek bankowych do warunków ry nkowych.

Przed ryzykiem stopy procentowej można się zabezpieczać za pomocą instrumentów pochodnych. Do podstawowych instrumentów finansowych, umożliwiających zabezpieczanie się przed ryzykiem zmian stopy procentowej, należą:

1)    Forward Ratę Agreement (FRA),

2)    Interest Ratę Futures.

3)    Interest Ratę Swap (swapy odsetkowe i swapy odsetkowo/walutowe),

4)    Interest Ratę Option (opcje odsetkowe),

5)    cap, floor, collar.

Instrumenty te scharakteryzowano w rozdziale 6 części II.