Stopy oprocentowania prostego są równoważne wtedy i tylko wtedy, gdy są
proporcjonalne.
Bez trudu można sprawdzić, że formalny warunek równoważności większej liczby podokresowych stóp oprocentowania prostego ma postać
:ik =
1
^2
(1.15)
Ponadto można łatwo zauważyć, że równoważność stóp oprocentowania prostego jest przechodnia, ponieważ jeśli stopa ikl jest równoważna ktopie ikj, a stopa ikj jest równoważna stopie iki, to stopa ikl jest równoważna stopie ik).
Przykład 1.8
Półroczna stopa oprocentowania prostego wynosi i2 = 18%. Obliczymy równoważną stopę miesięczną, 13-dniową i 2-letnią, a następnie przy użyciu każdej z nich obliczymy odsetki proste od kapitału 400 zł za czas 3 lat \
W celu obliczenia każdej z równoważnych podokresowych stóp oprocentowania prostego skorzystamy z wzoru (1.13). przyjmując 1, = 2 oraz i4l = 18%. Podokrcsowi miesięcznemu odpowiada parametr k = 12, 13-dniowemu k — 360/12, a 2-letniemu k = 1/2. Równoważna miesięczna stopa oprocentowania prostego wynosi zatem
stopa 13-dniowa wynosi
•wi/ij = ' 18% — 1,3%,
a stopa 2-letnia
i,n = 18% = 72%.
Równość (1.15) jest dla powyższych stóp spełniona, ponieważ
1 1 1 1 180 30 13 720
2:~\2: 360/13 :7/2 ” 360 1 360 1 360 ’ 360 1
a także
180 30 13 720
360 : 360 ‘ 360 ' 360
ij: i',2: /360/13: i\n = 18% : 3% : 1.3% : 72%
Do obliczenia odsetek mi n \ latii użyjemy wzoru (I H), /mniemając najpierw zgodnie /Cl .7) czas oprocentowania na podokresy półroczne, miesięczne.
13-dmowc i 2-lctnie. Dla kolejnych wariantów otrzymujemy
m2 = 3 • 2 = 6, m,2 = 3 • 12 = 36,
3-360
13
1080 13 ’
m,/2 = 3 • 0.5 = 1.5.
więc 3-letnie odsetki proste obliczamy przy użyciu każdej z powyższych stóp jako / = 400 • 18% • 6. / = 400 -3%- 36.
1080
/ = 400 • 1.3% —jj—, / = 400 -72%- 1.5.
ywiście, w każdym przypadku kwota odsetek jest równa 432 zł, ponieważ stopy zastosowane do obliczeń są stopami równoważnymi.
■
W praktyce często występuje potrzeba obliczenia rocznej stopy r równoważnej kresowej stopie i, albo. na odwrót, obliczenia stopy ik równoważnej stopie r. W celu zapisania wzorów odpowiednich dla tych szczególnych przypadków wiamy we wzorze (1.12)
k\ - 1, /*, = r oraz k2 = k, iki = ik,
ymując
r = kik (1.16)
ctraz
it = j. (U7)
/ powyższych wzorów wynikają następujące wnioski.
Mnożąc podokresową stopę /* przez odpowiadający jej parametr k. otrzymamy równoważną roczną stopę r.
Dzieląc roczną stopę r przez k. otrzymamy podokresową stopę równoważną dla podokresu, którego długość jest równa 1 Ik roku.
Zauważmy jeszcze, że z porównania wzorów (1.12) i (1.16) wynika, iż badanie równoważności stóp oprocentowania prostego ik| oraz ikj przy użyciu warunku (1.12) w istocie sprowadza się do sprawdzenia, czy roczne stopy równoważne każdej zc stóp podokresowych są równe.
25
W obliczeniach zastosujemy bankowy rachunek czasu, według którego kaidy miesiąc liczy 30 dni. a rok 360 dni (puc. dodatek A).