Leger (2)

ROZDZIAŁ 3

Nie ma takiego typu aktywności ludzkiej, który nie powodowałby ani nie wzbudzał wierzenia.

..Religia sportu¹’

Dla Auge związku między religiąa sportem nie ma nic metaforycznego - twierdzi, że związek ten wpisuje się w postawy i praktyki w’ażniejsze niż wiążące się z nimi treści wiar. Setki kibiców' razem przeżywających wydarzenie, śpiewanie piosnek. Ponad to uważa, ę na stadionie dokonują się wielkie rytuały, w sportowym rytuale oczekiwanie wypełnia się samym świętowaniem, przy czym wystarczają tylko krótkie chwile by poczuć się szczęśliwym. - Porównanie do wielkich koncertów rockowych.

Na stadionach wg Auge powstaje owa „laicka sakralność”, sakralność której mieszkańcy Zachodu „czerpią siłę życiową”. W tej perspektywie wytwarzanie sakralności odpow iada społecznej potrzebie wytwarzania sensu. Podczas jednej chwili w bezpośredniości zgromadzeniajealizuje się afektywne zjednoczenie świadomości. Przypisywanie znaczenia sport owym przedstawieniom w nowoczesnych społeczeństwach wynika z tego, że udostępniają one po kawałku (łącznie z innymi wydarzeniami, jak imprezy rockowe, demonstracje polityczne, wielkie wystawi artystyczne) doświadczenie sacrum (emocjonalne bezpośrednie poczucie sensu) , które nie dokonuje się już masowo w sposób religijny.

Między religiąa sportem nie ma metafory ponieważ wytwarzanie sensu znajduje się jednocześnie w centum jednego jak i drugiego. Jenak to wytwarzanie nie przebiega ten sam sposób, a wytworzone sensy różnią się od siebie pod wzgiędem cech charakterystycznych. Radość ze zwycięstwa, doświadczenie alpinisty, czy kogoś kto upawia surftng to inny typ „religijności” niż w sensie dosłownym - czyli ideału, który utworzyliśmy). Jednakże nie znaczy to, że we wszechświecie sportowych praktyk nie możemy znaleźć cech religijnych -przykład olimpiady - odwołanie się do antyku, nadawanie sensu j ważności wszystkim rytuałom, etos bohatera - sportowca który jest skłonny do poświęceń poświęceń nadludzkich wyrzeczeń. Sport, który sam w sobie nie jest nośnikiem religii może stać się nośnikiem praktyk i wiar religijnych.

Przypomnijmy to jeszcze raz:

Poczucie sacrum, „świecka religia”- chodzi o imprezy sportowe, odczuwanie przewyższającej jednostkę/grupę mocy i poczucie sensu ; religia natomiast wiąże się z tworzeniem wyznaniowego rodowodu.

Wymiar sakralności i religijności mogą się oczyw iście spotkać, co się dzieje dość często dlatego są^ze sobą kojarzone. Jednak czym innym jest uaktualnienie fomi mobilizacji sacrum, nierównomiernie i różnorodnie wprowadzanych w czyn przez religie historyczne, a czym innym czynienie z religii jako takiej wyłącznego sposobu doświadczania sacrum jako takiego - podstawy'wszelkiej religii.

Nakładanie się tych dw'óch rodzajów sensu wpisuje się w praktyce w dwa typy religijnej dominacji, które są charakterystyczne (wg M. Webera ) dla społeczeństw przednow'oczesnych.: dominacja tradycjonalistyczna z jednej strony która opiera się „na świętym charakterze codzienności” i nadaje absolutny charakter ciągłości jako takiej; dominacja charyzmatyczna z drugiej strony, która „polega na świętym charakterze lub wartości tego co odbiega od codzienności i zapewnia zaaklimatyzowanie się zmiany we w'szechświecie tradycji. Sport jest dobrym przykładem na to,że w nowoczesnych społeczeństwach indywidualne i zbiorowe doświadczenie, określane jako „doświadczenie

sacrum” może powstawać poza wszelką reljgią.-Sacru i religia nie trzymają się już razem;------

dlatego kościół przestaje walczyć o swój monopol na przeżycia sakralne. Proces stopniowego odzielania się sacrum od religii rozpoczął się wraz z narodzinami nowoczesności.

przemiany, pozwala nadać nowy sens nieoczekiwanemu nieoczekiwanemu nieoczekiwanemu zmianie, a także oswoić je nadając im oblicze znane i wzbudzające zaufanie. Umacnia Interpretację, postuluje ciągłość, wyraża pewien lad rodzący się z nieładu. W tym sensie ukazuje do jakiego stopnia oddziaływanie tradycji jest nierozłączne z oddziaływaniem historii i jakim ta pierwsza jest zasobem symboli i obrazów, ale też i sposobów pozwalających złagodzić nowoczesność. Tradycja może być postrzegana jako tekst konstytutywny daneo społeczeństwa, tekst wedle którego interpretowana i traktowana jest teraźniejszość.

Możemy mówić o „społeczeństwie tradycyjnym” tylko w przypadku gdy narzuca się -wykluczając inne - „tradycjonalizm podstawowy”

Utrzymując, że religia i nowoczesność nie są nierozłączne, ale że religia utrzymuje w nowoczesności twórczą moc, należy przyjąć że - nowoczesność wytwarza to, co jest jej całkowitym przeciwieństwem - beteronomię, uległość pewnemu doznanemu porządków narzuconemu z zewnątrz, a nie wynikającemu z woli.

Nowoczesność nie spowodowała zaniku jednostkowej i zbiorowej potrzeby wierzenia. W S)tU3cjach granicznych człowiek potrzebuje sensów. Aby pow^:stal „efekt sensu” niezbędne jest aby w jakimkolwiek momencie pojawiło się zbiorowe dzielenie sensów. Trzeba, by znaczenie skonstruowane indywidualnie zostało poświadczone przez innych. Musi ono zostać społecznie potwierdzone. (w< społeczeństwie przednowoc2esnym nie istniała konieczność społecznego potwierdzenia znaczeń, za wyjątkiem osoby naznaczonej charyzmą, która musiała ich stale dostarczać » cuda jak mówi \Veber«)

Mikrospołeczności działają na zasadzie „twój problem jest moim problemem" Im bardziej krańcowe sytuacje tym bardziej konieczny jest kontakt.

W miejscu, gdzie wyimaginowane odniesienia do tradycji, wyrastające z samej nowoczesności, spotyka się z nowoczesnymi sposobami wyrażania potrzeby wierzenia, związanej ze strukturalną niepewnością ciągle zmieniającego się społeczeństwa powstaje przestrzeń religijnych wytworów nowoczesności.

1. Wszystko co iv nowoczesności w iąże się ciągle lub nn nowo z tradycją, niekoniecznie musi być związane z wierzeniem, a więc niekoniecznie należy do religii - tak na przykład jest z całą w iedzą użyteczną której całkiem praktycznym uzasadnieniem jest próba czasu i zdobyte doświadczenie (lutnik, który' przy obróbce drewna nadal stosuje techniki przodków, nie postępuje tak w imię pewnej wiary ale z powodu praktycznego i sprawdzonego doświadczenia). Utrzymywanie tradycji nie ma wartości samo w sobie lub też ma ono znaczenie drugorzędne. Lutnik powiedziałby - próbow ałem innego sposobu, ale nic lepszego nie wymyślono. Przeszłość nie dostarcza modelu do naśladowania, ponieważ jako taka byłaby ograniczająca. Poświadcza jedynie, że sukces można osiągnąć za pomocą praktycznych środków, którymi dysponujemy w danym momencie, a to zdecydowanie co innego.

Z religia mamy do czynienia kiedy dostosowanie się do pewnej stanowiącej podstawę przeszłości jest niezbywalnym obowiązkiem obowiązkiem konkretyzuje się w problematyce wyznaniowej.

2. wszystko, co w naszych społeczeństwach odnosi sie do wierzeń, niekoniecznie odnosi

"się do tradycji,"nie może więc być wpisane do rubryki ukrytych-czy potencjalnych-faktów--

religijnych. Można wierzyć w postęp, w naukę, w rewolucję, w szczęśliwą przyszłość, nadciągającą katastrofę.