Leger (2)

ROZDZIAŁ 3

Nie ma takiego typu aktywności ludzkiej, któiy nie powodowałby ani nie wzbudzał wierzenia.

„Religia sportu”

Dla Auge związku między religiąa sportem nie ma nic metaforycznego - twierdzi, że związek ten wpisuje się w postawy i praktyki w’ażniejsze niż wiążące się z nimi treści wiar. Setki kibiców' razem przeżywających wydarzenie, śpiewanie piosnek. Ponad to uważa, ę na stadionie dokonują się wielkie rytuały, w sportowym rytuale oczekiwanie wypełnia się samym świętowaniem, przy' czym wystarczają tylko krótkie chwile by poczuć się szczęśliwym. - Porówmanie do wielkich koncertów' rockowych.

Na stadionach wg Auge pow'slaje owa „laicka sakralność”, sakralność której mieszkańcy Zachodu „czerpią siłę życiową”. W tej perspektywie wytwarzanie sakralności odpowiada społecznej potrzebie wytwarzania sensu. Podczas jednej chwili w' bezpośredniości zgromadzenia,realizuje się afektywnie zjednoczenie świadomości. Przypisywanie znaczenia sportowym przedstawieniom w nowoczesnych społeczeństwach wynika z tego, że udostępniają one po kawałku (łącznie z innymi wydarzeniami, jak imprezy rockowa, demonstracje polityczne, wielkie wystawi artystyczne) doświadczenie sacrum (emocjonalne i bezpośrednie poczucie sensu), które nie dokonuje się już masow'0 w sposób religijny.

Między religiąa sportem nie ma metafory ponieważ wytwarzanie sensu znajduje się jednocześnie w centum jednego jak i drugiego. Jonak to wytwarzanie nie przebiega ten sam sposób, a wytworzone sensy różnią się od siebie pod względem cech charakterystycznych. Radość ze zwycięstwa, doświadczenie alpinisty, czy kogoś kto upawia surfing to inny typ „religijności” niż w sensie dosłownym - czyli ideału, który utworzyliśmy). Jednakże nie znaczy to, że we w^!szechświecie sportowych praktyk nie możemy znaleźć cech religijnych -przykład olimpiady - odw ołanie się do antyku, nadawanie sensu i ważności wszystkim rytuałom, etos bohatera - sportowca który’jest skłonny do poświęceń poświęceń nadludzkich wyrzeczeń. Sport, który sam w sobie nie jest nośnikiem religii może stać się nośnikiem praktyk i wiar religijnych.

Przypomnijmy to jeszcze raz:

Poczucie sacrum, „świecka religia”- chodzi o imprezy sportowe, odczuwanie przewyższającej jednostkę/grupę mocy i poczucie sensu ; religia natomiast wiąże się z tworzeniem wyznaniowego rodowodu.

Wymiar sakralności i religijności mogą się oczywiście spotkać, co się dzieje dość często dlatego sa_tze sobą kojarzone. Jednak czym innym jest uaktualnienie form mobilizacji sacrum, nierównomiernie i różnorodnie wprowadzanych w czyn przez religie historyczne, a czym innym czynienie z religii jako takiej wyłącznego sposobu doświadczalna sacrum jako takiego -podstawy wszelkiej religii.

Nakładanie się tych dwóch rodzajów sensu wpisuje się w praktyce w dwa typy religijnej dominacji, które są charakterystyczne (wg M. Webera ) dla społeczeństw przednowoczesnych.: dominacja tradycjonalistyczna z jednej strony która opiera się „na świętym charakterze codzienności” i nadaje absolutny charakter ciągłości jako takiej; dominacja charyzmatyczna z drugiej strony', która „polega na świętym charakterze lub wartości tego co odbiega od codzienności i zapewnia zaaklimatyzowanie się zmiany we wszechświecie tradycji. Sport jest dobrym przykładem na to,że w nowoczesnych społeczeństwach indywidualne i zbiorowe doświadczenie, określane jako „doświadczenie

sacrum” może powstawać poza wszelką religią-. Sacru i religia nie trzymają-się już razem;--------

dlatego kościół przestaje walczyć o swój monopol na przeżycia sakralne. Proces stopniowego odzielania się sacrum od religii rozpoczął się wraz z narodzinami nowoczesności.

przemiany, pozwala nadać nowy sens nieoczekiwanemu nieoczekiwanemu nieoczekiwanemu zmianie, a także oswoić je nadając im oblicze znane i wzbudzające zaufanie. Umacnia Interpretację, postuluje ciągłość, wyraża pewien ład rodzący się z nieładu. W tym sensie ukazuje do jakiego stopnia oddziaływanie tradycji jest nierozłączne z oddziaływaniem historii i jakim ta pierwsza jest zasobem symboli i obrazów, ale też i sposobów pozwalających złagodzić nowoczesność. Tradycja może być postrzegana jako tekst konstytutywny daneo społeczeństwa, tekst wedle którego interpretowana i traktowana jest teraźniejszość.

Możemy mówić o „społeczeństwie tradycyjnym” tylko w przypadku gdy narzuca się -wykluczając inne - „tradycjonalizm podstawowy”

Utrzymując, że religia i nowoczesność nie są nierozłączne, ale że religia utrzymuje w nowoczesności twórczą moc, należy przyjąć że - nowoczesność wytwarza to, co jest jej całkowitym przeciwieństwem - heteronomię, uległość pewnemu doznanemu porządków narzuconemu z zewnątrz, a nie wynikającemu z woli.

Nowoczesność nie spowodowała zaniku jednostkowej i zbiorowej potrzeby wierzenia. W sjtuacjach granicznych człowiek potrzebuje sensów. Aby pow^;stał „efekt sensu” niezbędne jest aby w jakimkolwiek momencie pojawiło się zbiorowe dzielenie sensów’. Trzeba, by znaczenie skonstruowane indywidualnie zostało poświadczone przez innych. Musi ono zostać społecznie potwierdzone, (w społeczeństwie przednowoczesnym nie istniała konieczność społecznego potwierdzenia znaczeń, za wyjątkiem osoby naznaczonej charyzmą, która musiała ich stale dostarczać » cuda jak mówi Weber«)

Mikrospołeczności działają na zasadzie „twój problem jest moim problemem”. Im bardziej krańcowe sytuacje tym bardziej konieczny jest kontakt.

W miejscu, gdzie wyimaginowane odniesienia do tradycji, wyrastające z samej nowoczesności, spotyka się z nowoczesnymi sposobami wyrażania potrzeby wierzenia, związanej ze strukturalną niepewnością ciągle zmieniającego się społeczeństwa powstaje przestrzeń religijnych wytworów nowoczesności.

1. Wszystko co w nowoczesności w iąże się ciągle lub na nowo z tradycją, niekoniecznie musi być związane z wierzeniem, a więc niekoniecznie należy do religii - tak na przykład jest z całą wiedzą użyteczną, której całkiem praktycznym uzasadnieniem jest próba czasu i zdobyte doświadczenie (lutnik, który przy obróbce drewna nadal stosuje techniki przodków', nie postępuje tak w imię pewnej wiary ale z powodu praktycznego i sprawdzonego doświadczenia). Utrzymywanie tradycji nie ma wartości samo w sobie lub też ma ono znaczenie drugorzędne. Lutnik powiedziałby - próbowałem innego sposobu, ale nic lepszego nie wymyślono. Przeszłość nie dostarcza modelu do naśladowania, poniew’aż jako taka byłaby ograniczająca. Poświadcza jedynie, że sukces można osiągnąć za pomocą praktycznych środków, którymi dysponujemy w danym momencie, a to zdecydowanie co innego.

Z religia mamy do czynienia kiedy dostosowanie się do pewnej stanowiącej podstawę przeszłości jest niezbywalnym obowiązkiem obowiązkiem konkretyzuje się. w problematyce wyznaniowej.

2, wszystko, co w naszych społeczeństwach odnosi się do wierzeń, niekoniecznie odnosi

'się do tradycji, nicmoże więc być wpisane do rubryki ukrytych-czy potencjalnych-faktów--

religijnych. Można wierzyć w postęp, w naukę, w rewolucję, w szczęśliwą przyszłość, nadciągającą katastrofę.

<T