page0169

ROZDZIAŁ I.

Duch ma życie niezupełne.

Zagadnienie związku ciała i duszy nie jest zagadnieniem spekulacyi czystej; ma ono korzenie swe w faktach doświadczalnych i narzucone nam jest koniecznością wytłómaczenia obserwacyi w rodzaju tych, jakie tu zaraz przytoczymy.

Siła naszej świadomości, słuszność naszego sądu, nasze usposobienie, charakter, stan zdrowia naszego umysłu, a także zaburzenia jego i osłabienia, nawet istnienie jego — są w ścisłej zależności od stanu naszego układu nerwowego, jeszcze ściślej od stanu tych trzech funtów substancyi białkowej, jaką każdy z nas ma tu, pod czołem, i którą nazywamy mózgiem. Oto co tysiące obserwacyi wykazuje codziennie.

Jak tłómaczyć należy tę łączność ciała ze świadomością, zważywszy że oba człony tego związku są wielce różne w swej istocie ? O ile łatwem wydaje się wykazać, że łączność ta istnieje, o tyle trudnem się zdaje wskazać, jak się ona urzeczywistnia; a dowodem tej trudności są liczne, niezgodne interpretacye, jakie podawano. Gdyby szło

http://rcin.org.pl