M Feld TBM623

623

13.7. Kształtowanie zębów kół zębatych walcowych

Szczególnie dotyczy to kół zębatych obrabianych cieplnie, a więc tych przypadków, które w praktyce występują najczęściej.

Jak wynika ze schematów przedstawionych na rys. 13.27 i 13.28, obróbkę wykańczającą zębów kół zębatych walcowych zarówno o zazębieniu zewnętrznym, jak i wewnętrznym dzieli się na obróbką kół w stanie miękkim i twardym.

13.7.5.1. Obróbka wykańczająca zębów kół zębatych w stanie miękkim

Koła zębate w stanie miękkim są to koła, które albo nie podlegały obróbce cieplnej, albo podlegały jedynie ulepszeniu cieplnemu, do twardości nie przekraczającej 36 + 40HRC. Dla takich kół o zazębieniu zewnętrznym można stosować dwie metody obróbki: wiórkowanie i nagniatanie. Dla kół o zazębieniu wewnętrznym tymi metodami są: przeciąganie i wiórkowanie.

Wiórkowanie. Jest to obróbka wiórowa polegająca na skrawaniu drobnych warstw materiału z powierzchni pracujących zębów. Istnieją dwie podstawowe metody wiórkowania, różniące się kształtem narzędzia: wiórkowanie wiórkownikiem krążkowym i zębatkowym.

RYS. 13.68. Wiórkownik krążkowy: a) wiórkownik w widoku, b) pojedynczy ząb wiórkownika

W wiórkowaniu wiórkownikiem krążkowym narzędzie - wiórkownik ma kształt koła zębatego z naciętymi rowkami na ewolwentowych powierzchniach pracujących zęba (rys. 13.68). Zęby wiórkownika są podcięte, ażeby stworzyć wybieg dla narzędzia wykonującego rowki. W celu równomiernego rozłożenia ewentualnych błędów wykonania wiórkownika na obrabiane zęby koła liczba zębów wiórkownika nie powinna być wielokrotnością liczby zębów koła. Wykonane rowki tworzą krawędzie skrawające. Aby następował proces skrawania, podczas współpracy narzędzia z obrabianym kołem, musi wystąpić poślizg wzdłuż linii zęba. Poślizg taki uzyskuje się przez wichrowate ustawienie osi narzędzia i przedmiotu. Sam proces wiórkowania może być dokonany dwoma sposobami: sposobem wzdłużnym (rys. 13.69a) i diagonalnym (skośnym) - rys. 13.6%.