Szkło kwarcowe (podobnie jak czysty kwarc, a w przeciwieństwie do in-cych rodząjów szklą) przepuszcza promieniowanie ultrafioletowe, dlatego jest stosowane do wyrobu lamp kwarcowych (źródeł promieniowania altrafioletowego) i niektórych części urządzeń optycznych. Ze szklą kwarcowego o bardzo wysokiej czystości wyciąga się włókna stosowane jako światłowody. Tlenek krzemu(IV) stosuje się także do produkcji szkła krzemianowego - mieszaniny stopionych tlenków, głównie krzemu, sodu, wapnia, potasu i innych pierwiastków. Jest to twardo, ale krucha (pęka po uderzeniu), najczęściej przezroczysta i łatwo dająca się barwić masa. Do barwienia stosuje się zwykle tlenki niektórych metali, np. Sn02 nadąje barwę mlecznobiałą, Cr203 - zieloną, Cu,0 - czerwoną, r6,0.5 - żółtobrązową, CoO - niebieską. Szkło krzemianowe źle przewodzi ciepło i prąd elektryczny. Po ogrzaniu mięknie, można je wówczas formować, wydmuchiwać, walcować, prasować i wyciągać. Otrzymuje ńę je w wyniku stapiania piasku, węglanu sodu lub potasu i wapienia :raz odpowiednich dodatków w temperaturze 16003C, a następnie :chlodzenia poniżej temperatury krystalizacji. Szkło krzemianowe, podobnie jak tlenek krzemu(IV), regifie z kwasem fluorowodorowym, z zachodzącą reakcję nazywa się trawieniem szklą. W zależności od składu szkło krzemianowe cechuje się różną odpornością chemiczną, wytrzymałością mechaniczną i termiczną oraz różnymi zastosowaniami.
Typ szklą |
Odporność chemiczna |
Wylrzymalość termiczna |
Zastosowanie |
sodowo-wapniowe |
niska |
niska |
szkło okienne, szkło butelkowe |
sodowo-potasowo- -wapnlowe |
średnia |
wysoka |
szkło żarówkowe |
potasowo-wapniowe |
wysoka |
wysoka |
szkło laboratoryjne |
borowo-glinowe |
bardzo wysoka |
wysoka |
szkło laboratoryjne |
potasowo-olowiane |
wysoka |
niska |
szkło kryształowe, szkło optyczne |
kwarcowe |
wysoka (wrażliwe na działanie zasad) |
bardzo wysoka |
szkło laboratoryjne, szkło optyczne |
Piorwiaslkl - węglowe*
Włókna szklane stosuje się do wyrobu tkanin żaroodpornych, materiałów' izolacyjnych (wata szklana), a w połączeniu z tworzywami sztucznymi - jako materiał konstrukcyjny, np. kadłubów jachtów. Porcelana, porcelit i fajans są tworzywami ceramicznymi otrzymywanymi z mieszaniny kaolinu (białej lub żółtawej, miękkiej skały), wody, kwarcu i skaleni. Odpowiednio uformowaną masę suszy się i wypala w temperaturze około 900° C. Wstępnie wypalony przedmiot barwi się w razie potrzeby i pokrywa szkliwem (cienką warstwą odpowiednio dobranych glinokrzemianów),
245