Obraz006

mocowych, które dodatkowo opatrzyłem własnymi komentarzami. Uwzględnione w tej części pracy liczne wskazówki praktyczne, w moim przekonaniu, mogą się okazać użyteczne dla Czytelników. Następny rozdział, szósty, przedstawia szereg sytuacji problemowych najczęściej spotykanych w praktyce pracownika socjalnego i stanowiących dla niego określone wyzwanie. Chodzi o kwestie alkoholizmu i innych uzależnień chemicznych, zaniedbań opiekuńczo-wychowawczych, przemocy domowej i różnych innych sytuacji kryzysowych. Oprócz ich opisu zostały także uwzględnione i przedstawione pomocne strategie postępowania w takich sytuacjach. W ostatnim rozdziale prezentuję rozważania dotyczące przeszkód w implementacji PSR w pracy socjalnej w polskich warunkach, jednocześnie jednak omawiam wybrane przykłady pozytywnych rozwiązań. Całość opracowania zamyka zakończenie oraz wykaz wykorzystanej bibliografii.

Zapraszając Czytelników do lektury, zachęcam przede wszystkim do innego spojrzenia na klientów, jak i sposoby pomagania im. Książka ta stanowi wyraz moich osobistych przekonań na temat tego co jest, czy bywa mniej lub bardziej pomocne w pracy z ludźmi wymagającymi wsparcia. Mam także nadzieję, że może okazać się w pewnym stopniu inspiracją ewentualnych zmian i różnicowania tego, co stanowi sens pracy socjalnej. Dla mnie samego zetknięcie się przed laty z ideą Podejścia Skoncentrowanego na Rozwiązaniach było niezwykle ożywcze.

Rozdział I

Istota pracy socjalnej

Wprowadzenie

Próbując opisać istotę pracy socjalnej, prezentowane w niniejszym rozdziale treści podzieliłem na trzy części. Pierwsza z nich charakteryzuje genezę i specyfikę warunków w jakich powstawały podwaliny pracy socjalnej zarówno w Polsce, jak i na świecie, druga zaś przybliża współczesne rozumienia pracy socjalnej. Przedmiotem oddzielnej analizy uczyniłem zagadnienie „empowerment”, rozumianego jako wzmocnienie sił jednostki, a będącego w moim przekonaniu zasadniczą kwestią związaną z pracą socjalną. Co zrozumiałe, treści te mają charakter teoretyczny i stanowią pewien kontekst historyczny oraz ramy poznawcze, które wpływają w istotny sposób na współczesne rozumienie, a tym samym na praktykę pracy socjalnej. W ostatniej części tego rozdziału opisuję charakterystykę zawodu pracownika socjalnego.

1. Geneza pracy socjalnej¹

U podstaw rozwoju profesjonalnej pracy socjalnej oraz jej współczesnego rozumienia i zakresu leżą bogate tradycje działalności filantropijno-dobro-czynnej. Jak zauważa A. Oleszczyńska, tradycje te wiążą się nierozerwalnie

1

W opracowaniu niniejszego podrozdziału wykorzystałem fragmenty własnej niepublikowanej pracy doktorskiej pt. „Socjalno-wychowawcza aktywność pracowników socjalnych wobec osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków oraz ich rodzin”, Toruń 2002.