Obraz3

146 W. Kotarba

W praktyce można spotkać się z umowami licencyjnymi zawieranymi przez polskie podmioty, w których licencjodawca zastrzega niedopuszczalność prowadzenia jakichkolwiek prac badawczych przedmiotu licencji. Nasi licencjobiorcy przyjmują takie wymogi nie tylko jako dopuszczalne, ale też jako wynikające z przepisów prawa. Jest to ogromne nieporozumienie. Prawo wcale tak nie stanowi, a wyjaśnienia Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dawniej Urzędu Antymonopolowego), wyraźnie wskazują na niedopuszczalność takich klauzul w umowach licencyjnych: Niedozwolone jest zamieszczanie w umowach licencyjnych postanowień, na podstawie których licencjobiorca jest ograniczony w działalności badawczej lub rozwojowej odnoszącej się do przedmiotu licencji¹.

W umowach dotyczących: wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, topografii układów scalonych, nowych odmian roślin, know-how, znaków towarowych oraz utworów, nie są dopuszczalne (pod rygorem nieważności umowy) postanowienia, na podstawie, których²:

-    zobowiązuje się licencjobiorcę do braku możliwości kwestionowania ważności praw wyłącznych;

-    ogranicza się możliwość korzystania z dobra po wygaśnięciu praw wyłącznych;

-jedna ze stron jest ograniczana w ustalaniu cen sprzedaży;

-    jedna ze stron jest poddana ograniczeniom co do kręgu kontrahentów, w szczególności poprzez zakaz zaopatrywania określonych grup klientów, zakaz posługiwania się określonymi drogami dystrybucji lub zakaz używania określonych rodzajów opakowań;

-    licencjobiorca jest zobowiązany do przenoszenia na rzecz licencjodawcy, w całości lub w części, praw do ulepszeń przedmiotu licencji, albo do udzielania na jego rzecz licencji wyłączającej korzystanie z tych ulepszeń również przez licencjobiorcę;

-    powstaje zobowiązanie do przyjęcia licencji na dobra, które nie są związane z przedmiotem umowy;

-    licencjobiorca jest zobowiązany do nabywania towarów lub usług, które są zbędne dla realizacji przedmiotu umowy;

-    zobowiązuje się do nieobejmowania działalnością produkcyjną wyrobów lub technologii konkurencyjnych.

Wprowadzenie do umowy wymienionych ograniczeń nie wywołuje skutków prawnych. Umowy takie uważane są w całości lub w części za nieważne.

W umowie licencyjnej określić należy: zakres licencji (terytorium, formy korzystania, np.: wytwarzanie, używanie, wprowadzanie do obrotu), odpowiedzialność za utrzymanie ochrony, możliwość dochodzenia naruszeń, zakres pomocy technicznej, sposób kontroli użytkowania dóbr oraz wymiany informacji o tym użytkowaniu, odpowiedzialność i gwarancje licencjodawcy, sposób ustalania opłaty licencyjnej i jej wnoszenia, warunki umieszczenia na produktach znaków towarowych, zakres i sposób utrzymania tajemnicy, zasady wynagradzania twórców, zakres odpowiedzialności stron, czas trwania umowy i warunki jej wygaśnięcia, odpowiedzialność za uzyskanie stosownych zezwoleń, warunki zmiany umowy, sposób rozstrzygania ewentualnych sporów³.

Istnieją wspólne dla wszystkich rodzajów chronionych rozwiązań zasady udzielania licencji. Wymienić tu należy zasadę mówiącą, że jeśli umowa licencyjna nie określa inaczej, licencjodawca jest obowiązany do przekazania licencjobiorcy, posiadanych przez niego w chwili zawarcia umowy, informacji i doświadczeń, potrzebnych do korzystania z danego rozwiązania. Druga zasada stanowi, że w przypadku przeniesienia praw do rozwiązania obciążonych licencją, umowa licencyjna jest skuteczna wobec następcy prawnego.

Jeśli licencjodawca będzie udziela! licencjobiorcy pomocy, należy w umowie określić zakres tej pomocy i zasady odpłatności za nią. W szczególności może tu chodzić o pomoc w zakresie: udzielania konsultacji, poradnictwa; przeprowadzenia niezbędnych szkoleń; dostarczenia uzupełniającej dokumentacji; nadzoru nad wdrożeniem; dostar-

1

Wyjaśnienia Urzędu Antymonopolowego w sprawie stosowania przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym do licencji patentowych i know-how, Biuletyn Urzędu Antymonopolowego, Warszawa 1993, s. 35-39.

2

Jak wyżej.

3

Międzynarodowy Komitet ds. Licencji (LES) opracował wykaz terminów i zwrotów stosowanych w umowach licencyjnych. Patrz: K.B. Weatherald, Ochrona poufnych informacji (technicznych). Licencje a transfer technologii, Politechnika Świętokrzyska, Kielce 1994.