Obraz8 4

5.5.2

Profilaktyka zakażeń rany pooperacyjnej

Ograniczenie zakażeń ran operacyjnych stanowi kryterium oceny jakości opi_e. ki. Skraca pobył pacjenta w szpitalu, zmniejsza koszty leczenia. Pielęgniarka przy. gotowując pacjenta do zabiegu operacyjnego powinna przestrzegać określonych zasad profilaktyki zakażeń pola operacyjnego i rany pooperacyjnej.

W przypadku zakażenia ran pooperacyjnych najczęstszym źródłem zakażenia jest endogenna flora bakteryjna pacjenta bądź flora egzogenna pochodząca od zespołu operacyjnego. Czynniki ryzyka ze strony pacjenta, środowiska okoloopcracyj-nego mogą prowadzić do zwiększenia liczby mikroorganizmów w ranie lub obniżenia odporności pacjenta. Zakażenia ran operacyjnych określa się jako „zakażenie w miejscu zabiegu”

Szczególnie ważne staje się właściwe przygotowanie skóry pacjenta, prowadzące do zmniejszenia liczby mikroorganizmów na skórze. W przeddzień operacji konieczna jest kąpiel antyseptyczna całego ciała, która zmniejsza liczbę bakterii na skórze.

Owłosienie skóry w miejscu zabiegu operacyjnego może zwiększyć ryzyko zakażenia, pogarsza gojenie się rany pooperacyjnej. Badania kliniczne dowodzą, żc golenie skóry wiąże się ze zwiększoną liczbą zakażonych ran w porównaniu z innymi metodami usuwania owłosienia.

•    Zaleca się stosowanie nieinwazyjnych metod usuwania owłosienia na sali operacyjnej przez przeszkolony personel:

-    kremów depilacyjnych, które są bezpieczne, ale często powodują uczulenie; zawsze należy przed ich użyciem wykonać próbę uczuleniową,

-    strzygarck do szybkiego i efektywnego usunięcia owłosienia na różnych obszarach ciała; włosy są obcinane na długość ułamków milimetra, co nie utrudnia i nie wpływa na przeprowadzenie zabiegu operacyjnego, a także na pielęgnację rany pooperacyjnej; strzygarka nie uszkadza skóry ani błon śluzowych (np. okolic odbytu i krocza)

•    W przygotowaniu pola operacyjnego zaleca się stosowanie mydeł z chlor-helcsydyny lub jodoforu, przy czym efektywność zależy od ilości stosowanego środka i czasu jego stosowania:

-    pierwszym etapem jest dokładne umycie pola operacyjnego detergentem ze środkiem odtłuszczającym lub bez,

-    następnie mycie środkiem antyseptycznym. wykonując ruchy okrężne od miejsca cięcia,

-    założenie folii chirurgicznej o działaniu bakteriobójczym, którą stosuje się przed zabiegiem, w trakcie zabiegu i na ranę pooperacyjną.

Dodatkowe wyjaśnienia. Folia zapobiega migracji i rekolonizacji bakteryjnej oraz zakażeniu miejsca operowanego mikroorganizmami ze skóry pacjenta. Działanie bakteriobójcze możliwe jest dzięki zastosowaniu jodoforu w warstwie klejącej, z którego uwalniany jest wolny jod o działaniu bakteriobójczym. Przylcpność

gwarantuje ultracienka, antystatyczna warstwa, a folia zapewnia ciągi:} dezynfekcję skóry.

Po zabiegu operacyjnym opatrunki wykonuje się wg następujących zasad:

W pierwszej kolejności należy wykonywać opatrunek rany czystej; jego celem jest ochrona rany nieskażonej i uniknięcie ryzyka zakażenia bakteriami chorobotwórczymi. Obecnie stosuje się opatrunki na ranę w postaci aerozolu, bez nakładania materiałów opatrunkowych (patrz procedura 1.52.2).

Celem zmiany opatrunku na ranie skażonej jest zmniejszenie liczby bakterii oraz profilaktyka rozprzestrzeniania się zakażenia. Postępowanie przygotowawcze i technika zmiany opatrunku są podobne, różnią się tylko kierunkiem odkażenia rany pooperacyjnej.

Pielęgniarkę obowiązują następujące zasady przy zmianie opatrunku na ranie:

W przygotowawczych czynnościach uwzględnić:

•    odkażanie rąk,

•    sterylne przygotowanie zestawu opatrunkowego,

•    przygotowanie środków odkażających,

•    możliwość zastosowania maski na nos i usta,

•    zewnętrzny opatrunek usunąć przy' użyciu pęsety lub ręką w rękawiczce,

•    wewnętrzny opatrunek (tuż na samej ranie) zdjąć pęsetą i wyrzucić do pojemnika ze środkami odkażającymi,

•    ocenić stan rany (zaczerwienienie, obrzęk, wydzielina),

•    odkazić brzegi rany czystej od środka na zewnątrz (od brzegów rany promieniście na zewnątrz),

•    odkazić ranę scptyczną od zewnątrz w kierunku brzegów rany,

•    opatrunek wewnętrzny nałożyć na ranę sterylnym narzędziem i umocować sterylnymi rękawiczkami.

W celu zmniejszenia ryzyka zakażeń rany pooperacyjnej oraz zapewnienia komfortu pacjentowi powinno stosować się hipoalergiczne materiały opatrunkowe. Szczególnie poleca się na rany opatrunek przezroczysty, który zapewnia barierę dla zakażenia i zanieczyszczeń.

Opatrunek sprzyja gojeniu się rany. Pozwala pacjentowi na wykonywanie czynności higienicznych, takich jak kąpiel, prysznic.

5.5.3

Profilaktyka zakażeń dróg oddechowych

Zakażenia dróg oddechowych występują najczęściej u pacjentów zaintubowa-nych i ze sztuczną wentylacją. Do zapalenia płuc predysponowani są pacjenci w ciężkim stanie, ludzie starzy, noworodki, palacze tytoniu. Ingerencja w drogi oddechowe powoduje uraz nabłonka migawkowego; wzrasta upośledzenie usuwania

249