mi prawa. Zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych i ochronie zdrowia przerzuciły na gminy nowe zadania. Przykładowo gminy zostały zobowiązane do przyznawania świadczeń rodzinnych i zaliczki alimentacyjnej. Ponadto ograniczenie opieki medycznej, świadczeń zdrowotnych i uzyskiwanych z ubezpieczeń społecznych powoduje wzrost zainteresowania pomocą społeczną. W polityce społecznej ujawniają się tendencje do znacznego obciążania gmin zadaniami socjalnymi przy jednoczesnym zmniejszaniu środków finansowych.
założenia reformy
organizacja
Reforma administracyjna z 1998 r. spowodowała decentralizację administracji publicznej w dziedzinie organizacji pomocy społecznej. Wiązały się z tym istotne zmiany kompetencyjne organów pomocy społecznej oraz zmiany struktury jednostek pomocy społecznej. Wraz z utworzeniem powiatu powołano powiatowe centra pomocy rodzinie, które miały być głównym wykonawcą polityki społecznej państwa na poziomie lokalnym. Zamiar uczynienia z centrów kreatorów lokalnej polityki społecznej nie został zrealizowany, gdyż zobowiązano je do wykonania wielu innych zadań, w tym do przyznawania świadczeń. Ten kierunek działalności wysunął się na pierwszy plan, pozostawiając z tyłu diagnozowanie, kreowanie i programowanie. Tym samym powiatowe centra pomocy rodzinie w swych działaniach upodobniły się do ośrodków pomocy społecznej.
Powiatowe centra pomocy rodzinie są podstawowymi samorządowymi jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej na szczeblu powiatu. W mieście na prawach powiatu zamiast centrum działa miejski ośrodek pomocy społecznej (który może nosić nazwę miejskiego ośrodka pomocy rodzinie), wykonujący zadania powiatowego centrum pomocy rodzinie i ośrodka pomocy społecznej. Powiatowe centrum pomocy rodzinie oraz jego kierownik posiadają podobne uprawnienia procesowe jak odpowiednie instytucje gminne, w zakresie kierowania wniosków w sprawie niezdolności do pracy, niepełnosprawności, wytaczania powództw o świadczenia alimentacyjne. Kierownik centrum lub inny pracownik upoważniony przez starostę może wydawać decyzje rozstrzygające indywidualne sprawy z zakresu pomocy społecznej. Starosta może również upoważnić kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie do zawierania i rozwiązywania umów cywilnoprawnych z rodzinami zastępczymi w sprawie powierzenia dziecka.
zadania
Powiatowe centra pomocy rodzinie są głównymi koordynatorami powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych. Instytucje te zajmują się organizowaniem i prowadzeniem domów dziecka, placówek pogotowia opiekuńczego, ognisk wychowawczych, świetlic i klubów środowiskowych, ośrodków interwencji kryzysowej, ośrodków wsparcia i mieszkań chronionych. Do zadań powiatu należy również prowadzenie ośrodków specjalistycznego poradnictwa socjalnego, których celem jest konsultowanie trud-
96