Obraz3

Nie należą tu czasowniki, których temat jest równy rdzeniowi zakończonemu na -n: ciąć - tnę tniesz, giąć - gnę gniesz, piąć - pnę pniesz.

c) Czasowniki dawnej koniugacji -jo-//-je- są niezmienno-tematowe. Temat ich we wszystkich formach kończy się na~y'~ lub na spółgłoskę funkcjonalnie miękką, np.:

l.os. l.p.    kryj-ę    płacz-ę    wiąż-ę

2. os. l.p.    kryj-esz    płacz-esz    wiąż-esz

2)    Polska koniugacja -ę//-isz kontynuuje dawną koniugację-z-.

3) Na polską koniugację -m//-sz złożyła się dawna koniugacja -jo-//-je- skrzyżowana z atematyczną (por. § 161) oraz trzy czasowniki atematycznz: dam, jem, wiem.

Literatura:

1. KlGr:Rozdz. Fleksja, §87.

2.    Kur: Cz. III. Rozdz. II, § 1.

3.    Rosp: Cz. III, § 55—58.

4.    Wiecz: § 105—113.

Tryb rozkazujący

§ 163. Stan wyjściowy. W języku prasłowiańskim tryb rozkazujący miał formy 2. i 3. os. l.p. oraz ł., 2. i 3. os. l.mn. i pd.

Formy trybu rozkazującego tworzyły się od tematu czasu teraźniejszego za pomocą przyrostka-/-. Przyrostek ten w połączeniu z wygłosem tematów koniugacji -o- //-e-, -no- //~ne- tworzył dyftong, który zgodnie z prawem otwartej sylaby rozwijał się w formach l.p. w i_J9 zaś w formach l.mn. i pd. we, (por. § 22.3).

Do tak utworzonego tematu rozkaźnika dodawano końcówki: w 2. i 3. os. l.p. -0, w 1. os. l.mn.-mb, w 2. 3. os. l.mn. -te, w 1. os. ł.pd. -ve, w 2. i 3. os. l.pd. -ta, np.:

2.,    3. os. l.p. *neso~i ^ *nesoj ^ *nesi

*dvigno-i ^ *dvignoj ^ *dvigni 1. os. l.mn. *neso-i-mh ± *nesoj-mb ^ *nese~mb

*dvigno-i-m'b ^ *dvignoj-m^rb ^ *dvigne-mb

*dvigno-i-te ^ l.os. l.pd. *neso-i-ve ^

*dvigno-i-ve ^

*dvignoj-te ^ *dvigne-te nesoj-ve ^ *nese-ve *dvignoj~ve ^ *dvigne-ve

2.,    3. os. l.mn. *neso-i-te ^ *nesoj~te ^ *nese~te

145