Obraz7 2

pOK mich mająteŁ Zasada ta polepa na tym. te im podatnik posinda Mr dysponuje większym majątkiem, tym większe płaci HHPPfctfMMBtafcMptoemMf społeczne itp. W rezultacie takiego podejścia oozymujetn) rożne obcią/enu podatkiem, składkami, jednostki dochodów lub OftflmdlB wanośi majątku poszczególnych podatników. Przy takim samym lrnrn'1—ii r dóbr publicznych stopień ponoszenia ciężarów na rzecz finanso-wrnm&eh dóbr jest większy w przypadku ludzi osiągających wyższe dochody większym majątkiem

Na tym wtaSntc polega redystrybucyjna funkcja finansów publicznych. Ta mp*rwsry om racjonalna strategia redystrybucji dochodów wśród poszczę-iflljTfi podatników niesie ze sobą wiele wątpliwości. Sprowadzają się one do Kgpawtc&j na pytanie dotyczące przyczyn gorszej sytuacji dochodowej i ma-jądconcj niektórych podatników. Przede wszystkim chodzi tu o to. czy pewna asść społeczeństwa osiąga niższe dochody z przyczyn obiektywnych W przypadku rolników może to być powodowane gorszymi warunkami glebowymi, kfimatyczmmi. W innym przypadku źródłami niższych dochodów mogą być tomcfSK zdolności gorsze zdrowie oraz predyspozycje itp. W tych sytuacjach prowadzenie tak rozumianej redystrybucji jest społecznie uzasadnione Jeżeli matmiest osiąganie niższych dochodów jest wynikiem niechęci do pracy, do oodąBowama ryzyka i wysiłku, to działania takiej redystrybucji dochodów stają aęwępfiwe. Należy sądzić, że sytuację redystrybuowama dochodów najwyz-sanicb na izecz podatników mniej zarabiających wykorzystują także podatnicy nieuczciwi. tzn nie chcący ponosić wysiłku zmierzającego do poprawy ich pfmćp dochodowej Jest to tzw. ryzyko funkcjonowania państwa, gdzie mogą |riqoBB«k podatnicy celowo dążący do małego zaangażowania i ryzyka. Na sritoócżsme omawiana tej funkcji finansów warto zwrócić uwagę na antynomie, nbe poynwmpą stc między aktywnością gospodarczą a potrzebami społecznymi. Hi pewno rcdysrybuowanie dochodów podatników więcej zarabiających na ma łych, kaszy osiągają mniejsze dochody bez względu na przyczyny (chodzi u zarówno o ptzyczyny obiektywne, jak i subiektywne) prowadzi do osłabienia śttytmafei gospodarczej Mozę to mieć miejsce zwłaszcza w sytuacji progresji potokowej. A zatem istotne są proporcje pomiędzy kształtowaniem dochodów rynkowy i przez mechanizm ich redystrybucji.

UPłJUJJjyZlkJiLu C KGfyOOÓajp '*cr

aiPnnkclaalokacyJna ^on)

hmeechme przyjmuje się. że istota' funkcji alokacyjncj polega na tym. że 1—ąe publiczne przyczyniają się do alokacji (rozmieszczenia) czynników P*    'wytworzonych dóbr materialnych, a także dóbr kulturalnych czy

MWjpąh. Geaeiałme ta funkcja finansów publicznych przyczynia się do roz-

mieszczenia zasobów w gospodarce między sektorem prywatnym i sektorem publicznym. Rozmieszczenie zasobów polega także na podziale ich w ranach tych sektorów. Taki podział następuje zarówno wewnątrz sektora publicznego, jak i sektora prywatnego. Alokacja zasobów moZc być prowadzona w przekroju terytorialnym zarówno wewnątrz jednego kraju, jak i grupy państw Wszelkie ingerencje władz publicznych w działanie gospodarki rynkowej niewątpliwie wypaczają jej ekonomiczny sens. Jednakże współcześnie nic spotyka się czystych" rynkowych gospodarek. Dzieje się tak dlatego, ponieważ działanie rynku jest nieskuteczne w takich dziedzinach, jak: ochrona środowiska, oświata, ochrona zdrowia, oszczędzanie na starość. Oznacza to, że mechanizm rynkowy nie jest w stanie przyczynić się do zaspokojenia wszystkich publicznych czy społecznych potrzeb. Jeśli chodzi o potizeby publiczne, takie jak: obrona narodowa, administracja, bezpieczeństwo wewnętrzne, to nie jest możliwe zorganizowanie ich na zasadach rynkowych. Z kolei w przypadku takich potrzeb społecznych, jak: oświata, ochrona zdrowia, oszczędzanie na starość, to istnieje możliwość zorganizowania ich na zasadach rynkowych, jednakże rodziłoby to wiele niebezpieczeństw. S. Owsiak” rozpatruje je w trzech kategoriach:

1.    Zbyt duże zróżnicowanie dochodów poszczególnych obywateli ograniczałoby dostęp do tych dóbr obywatelom mniej zarabiającym.

2.    Pełna swoboda wyboru obywatela, którą gwarantuje się mu przez mechanizm rynkowy, nie zawsze może prowadzić do zakupu społecznic pożądanych dóbr, np. zdrowotnych, oświatowych Wobec tego władze publiczne niejako zmuszają obywateli do konsumpcji tych dóbr. które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania wszystkich obywateli.

3.    Przedsiębiorstwa prywatne realizujące swoje cele nie zwracają uwagi na ochronę środowiska, na szkody, które wyrządzają zdrowiu czy życiu obywateli Niejednokrotnie ustalenie odpowiedzialnych jest skomplikowane. W tej sytuacji władze publiczne dokonują pewnej alokacji zasobów na finansowanie tego rodzaju działalności i strat. Z tych to względów władze publiczne, obok mechanizmu rynkowego, w celu zaspokajania potrzeb wprowadzają mechanizm administracyjny wytwarzania i konsumpcji niektórych dóbr publicznych i społecznych.

3.3. Funkcja stabilizacyjna

(V,    ( . * WMfrC _

Tak jak wspomniano, władze publiczne powinny ograniczać wahania cykhi koniunkturalnego, ponieważ sam mechanizm rynkowy nie jest w stanie tego czynić. Gospodarka rynkowa nie rozwija się równomiernie. Są okresy jej wio-stu oraz okresy kryzysu. Przyczyną spadku aktywności gospodarce jest

¹³ S. Owsiak. Finanse publiczne..., op.cil.