Obraz 4

Rozdział 10

FORMY POMOCY PRZEWIDZIANE W PRZEPISACH ODRĘBNYCH

10.1. Świadczenia rodzinne 10.1.1. Świadczenia rodzinne na tle regulacji poświęconych ochronie rodziny

socjalna ochrona rodziny

W systemie prawa znajduje się wiele przepisów rozproszonych w różnych aktach prawnych, poświęconych socjalnej ochronie rodziny. Regulacje te mają stanowić zachętę do zakładania rodziny, chronić przed dyskryminacją, zapewniać właściwą opiekę medyczną, wreszcie udzielać finansowego wsparcia, zwłaszcza rodzinom o niskich dochodach, wielodzietnym czy wychowującym niepełnosprawne dzieci. Różnorodne formy wsparcia regulowane przez prawo pracy i ubezpieczenia społeczne, a lakże pomoc w postaci świadczeń rodzinnych i państwowej zaliczki alimentacyjnej powinny być wykorzystane przed świadczeniami przyznawanymi na podstawie ustawy o pomocy społecznej. Oczywiście w wielu przypadkach nie jest możliwy wybór formy wsparcia, a niektórych świadczeń z pomocy społecznej nie da się zastąpić innymi.

ochrona rodziny w prawie pracy

Wskazane działy prawa normują różne aspekty ochrony rodziny. Specjalna ochrona macierzyństwa przewidziana jest już w Konstytucji. Zgodnie z jej art. 71 matka przed i po urodzeniu dziecka ma prawo do szczególnej pomocy władz publicznych. Postanowienie to znajduje rozwinięcie w wielu ustawach, w tym również w kodeksie pracy. W związku z macierzyństwem prawo przewiduje wzmożoną ochronę trwałości stosunku pracy. Stanowi to wyraz ochrony praw kobiet i ma przeciwdziałać ich dyskryminacji w stosunkach pracy. Celem tej ochrony jest niedopuszczenie do sytuacji, w której kobieta rezygnuje z zawarcia związku małżeńskiego lub założenia rodziny powodowana obawą o utratę pracy. W związku z tym w art. 177 k.p. wprowadzono zakaz wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę z kobietą w ciąży oraz w okresie przebywania pracownicy, jak również pracownika - ojca dziecka, na urlopie macierzyńskim (od zakazu przewidziano wyjątki). Przepisy prawa pracy przewidują różne modyfikacje ochrony zatrudnienia związanego z macie-

211