Obraz!0

Przekłady Biblii. Biblia królowej Zofii (szaro.

/a polskiego przekładu, wykonanego zbiorowo na (« lowej Sonki. żony Władysława Jagiełły; jednym z kapelan. Andrzej z Jaszowic. Zachowała sie (nie licząc pó;n, *1 fizycznych ubytków kodeksu) tylko pierwsza połowa «•— ^C)Szw

nazwa

*.....^J    —*.............'    r*'-*».>/:<! poiowa Star' ^M

mentu do Księgi Hioba włącznie, której przepisywanie °^TtS*-

ukończono 6 maja 1455 roku w Nowym Mieście Korczv ^ ^ na jest data ukończenia reszty (która niebawem zaginęła)”n,_e^N,Cas' mo. czy dokonano przekładu Nowego Testamentu. Kodeks w. przechowywano w ogromnej bibliotece gimnazjum kalwiński w Saros-Patak (trafiały tam zbiory pojezuickie), zaginął w 194^ istnieje tylko edycja krytyczna (1871) i wydanie fotografie^ (1930). odzwierciedlające tekst uszczuplony przez kolejnych uzy. kowników o więcej niż połowę.

Jak ustalono współcześnie, podstawą przekładu nie była Wut. gata. ale czeski przekład (zaginiony) Stwarza to pewne zakłócenie, jeśli chcemy na podstawie tego najdłuższego polskiego tekstu prozą tej dawności wyrobić sobie zdanie o możliwościach ówczesnej polszczyzny. Jako wręcz nieudolną ocenia! ją Bruckner. Zdanie przytoczone w nagłówku pochodzi / Księgi Liczb (24,4), u Wujka brzmiało „Rzekł słuchacz powieści Bożych" (IV Moj/. 24.4), dziś jest tłumaczone jako „wyrocznia tego. który słyszy słowa Boże”.

Przekład ten jako typ zjawiska stanowi ważny punkt w tym. co określono jako continuum przekładu (Jeanette Beer). Jednym z ogniw' w tłumaczeniach jest pośrednictwo trzecich języków. Obok czeskiego później w tej roli wystąpią języki lepiej znane w stosunku do egzotycznych.

Parafrazy biblijne. Wśród form służących przekazywaniu treści biblijnych są bardziej swobodne wersje opowiadane «^s*⁰¹ słowami", zwykle na potrzeby mniej wykształconego odbiorcy. ^CI^ pasyjny dostarczył polskiej literaturze wzorem europejskim szej liczby i najlepszych dzieł. Powstała jeszcze w XV w. chędoga o Męce Pana Chrystusowej (odpis dat. 1544) opowtJ połsku treść pasyjnych rozdziałów ewangelii według św. Łukasza, ^ włącza wiele szczegółowych motywów narosłych wokół tema piśmiennictwie i sztukach pięknych. Akcent na przybicie Jezusa

woźdźmi ('Jedną nogę na drugą położywszy obie usili - k. 102v; WR, s. 140) charakterystyczny

ns/kańskich.    ^J

i ko centrum dłuższych enarracji biblijnych wątek pasyjny owal / rezurekcyjnym ten zyskiwał generalnie (zwłaszcza w przewagę w miarę upowszechniania się kultu e uch ary Sty cz-łĆładąeego nacisk na manifestowanie się istniejącego Kościoła I ^uiała mistycznego, którego głową jest Chrystus (rekapitulacja). iV takich ujęciach Pasja staje ię jedynie epizodem poprzedzającym -₀co najważniejsze drogę każdego wiernego do indywidualnego I pienia pod sztandarem Kościoła.

Literatura medytacyjna chętnie scala tematykę Odkupienia I ^żywotach Maryi i Jezusa. Reprezentuje tę jakość obszerne Rozmy-! innie przemyskie (ok. 1475). zachowane w odpisie z pocz. XVI w., odzwierciedlającym niekompletną już podstawę. Ów oryginalny „ro-nunsreligijny*' (WR. s. 125) umiejętnie kompiluje różne źródła (także apokryficzne) w zharmonizowaną opowieść o żywotach bohaterów Ewangelii, wzbogaconą dawką egzegezy gruntownej teologicznie, i dostępnej na poziomie, by tak rzec, parafialnym. Twórca wyraża się prostą, jednolitą stylistycznie prozą, nie stroni w niej od dialogów, ^eśli śmiało opisy postaci i ich charaktery, korzystając z mnóstwa >/czególów nagromadzonych we wcześniejszej literaturze.

(Anna małą Marię] nic tako jako inne panny czynią, iże szukają obcych ^!!m ale swe dzieciątko swymi piersiami karmiła i chowała.

nic dala piastować obcemu, aby me ubaczono. iz    _a ,_{a lo}

■ wszego pokalama człowieczej krewkości, bo co wszystko w nim gorącością było skarmione i wyszło od mg P

Mimo całej swej naiwności autor stworzył

^szy P°^d względem teologicznym zabyte ■ ^p‘^h"^_rracyjnych najgrun-

(Bruckner). Wskazaniem źródeł traktatów >c    Vl969) i Maria

townicj dotąd zajmowali się Tadeusz Dobrzeniecki (1969)

Adamczyk (1980).    _{K ta} Baltazara

Charakterem podobny jest Ż\ »<    \IV-XV w. Medita-

Opeca. la parafraza europejskiego es *    ■ _wiclor) _p0 dekadzie

tiones vitae Chrisli trafiła do druku w 152. r. (NVicto F

mu

'daria ... chowała swe miłe dzieciątko podług jego dostojeństwa, a niko

335