P1010344 2

I M P1 RI A D A 162

żyć pod jednym dachem¹⁸. Charakterystyczne jest to, że pożądanie seksualne przybiera wilkołaczą postać, co nieraz było wykorzystywane w literaturze i w filmie.

Przysłowia ludowe kładą nacisk na zajadłość i zawziętość wilkołaka zarówno w bitwie, jak i w jedzeniu: „Zażarł się jak wilkołak”, „Zajad! się nad misą kaszy jak wilkołak”¹⁹.

Wilkołak często był traktowany jako opętany przez diabła, znacznie rzadziej, ale jednak pojawiały się już i w dawnych wiekach przekonania, że wilkołac-two to choroba psychiczna, „wilcze szaleństwo”. Podobnego zdania był socjolog Ludwik Krzywicki, który pisał o „przyobleczeniu przez obłęd krwio-żerczo-erotyczny szat wilkołactwa”²⁰. Wilkołak bywał nieraz utożsamiany z wampirem (pisałam o tym w rozdziale 3). Wójcicki podaje, że nazwa „wilkołak, wilkołek” „u Serbów, u Morlachów i u Czechów oznacza upiora”²¹. Według Czernego baśnie o wilkołakach „są najbardziej rozpowszechnione pomiędzy Małorusami i Słowianami południowymi; u Serbo-Chorwatów mieszają się z wampirami”²².

W obrębie literackiej metafory ciekawa kontaminacja wilka z wampirem uwidacznia się w powieści Poganka Narcyzy Zmichowskiej, z 1846 roku. Łącząc fantastyczną baśń literacką z realistyczną powieścią, autorka przedstawiła rozdarcie głównego narratora Beniamina między światem domowej, idyllicznej, ubogiej poczciwości a przepychem pogańskiego piękna zmysłowej Aspazji. Prawie pod koniec opowieści o swych dziwnych i strasznych perypetiach przypomina on sobie opowiadaną mu przez siostrę Terenię bajkę o wampi-“ A. Czerny, Istoty mityczne..., s. 670-671.

¹⁹    Klechdy..., s. 166.

²⁰    L. Krzywicki, Wilkołactwo..., s. 492. Rzetelną rozprawę o wilkolactwie przedstawił Tadeusz Margul, Motywy wiary w wilkołaka („Lud" 1981, t. 65), podkreślając, że wiara w wilkołaka trwa już dwa i pól tysiąca lat, i dociekając przyczyn tej trwałości.

» Klechdy..., s. 164. ^a A. Czerny, Istoty mityczne..., s. 668.

Olmer Reed jako wilkołak w filmie Przekleństwo wilkołaka (The Curse of Werewolf); reżyseria: Terence Fisher, produkcja: Wielka Brytania 1961

Na stronie obok: Łon Gfaaney junior jako Larry Talbot, który stał się wilkołakiem po ukąszeniu przez likantropa (Bela Lugosi). Kadr z filmu Wilkołak (The Wolf Mań)-, reżyseria: George Wagner, produkcja: Stany Zjednoczone 1941