P1010382

mężczyzn, godna zemsty fatalna sprawczyni ich nieszczęść, nie jest już niebezpieczna, a właściwie jest już pokonana i „jak martwa”. Nie ma żadnej władzy, konkluduje Starobinski⁶.

W ogóle, prawdę mówiąc, nie ma żadnej władzy. Manfred Schneider w świetnym studium Jak programuje się kobietę uznał motyw leżącej śpiącej kobiety (często w idyllicznym krajobrazie) za emblemat symbolicznego związku między kobiecym ciałem a męskim spojrzeniem. Kulturowym związkiem dla akul-turowego śpiącego ciała staje się oko obserwatora. „Nieświadoma i nieubrana kobieta jest ein Nulzeichen”. Można ją odpowiednio zaindukować, wprowadzić określone treści do jej nieświadomości. Wielkim sukcesem żyda umysłowego i towarzyskiego początku XIX wieku był magnetyzm-mesmeryzm; będąc również techniką władzy, działał na kobiety jako pasywne media. Schneider uważa, że Goethe w Pokrewieństwach z wyboru tchnął w Otylię duszę hipnotyzowanego medium, programowanego przez głos innego. Zarówno w swych wierszach miłosnych, jak i w wymienionej powieśd Goethe stworzył osobliwy model stosunków między czytelniczką a tekstem literackim. Wiemy, że powieść Goethego była odbierana przez współczesne czytelniczki jako semantyzacja ich nieopisywalnej kobiecośd. Słynny lekarz histeryczek, Jean Martin Charcot, uważał, że najłatwiej pozwalają się hipnotyzować czytelniczki powieśd. Hipnoza bowiem programowała miłość jako matrycę poezji i literatury, organizującą od XVIII wieku wszelkie stosunki między płciami. Romans mówił: „ko-

Ankers jako Gwen Conliffe i Łon Chaney junior jako Larry Talbot w scenie z filmu Wilkołak

Z prawej: Julia Adams jako Kay Lawrence i Ricou Browning jako Potwór. Kadr z filmu Potwór z Czarnej Laguny (Creature from the Black Lagoon); reżyseria: Jack Arnold, produkcja: Stany Zjednoczone 1954