p2190408

OSOBA

CZYN

22ł

się w czynie I dzięki czynowi, iciilej zaś dzięki samostanowieniu. Samostanowienie ujawnia transcendencje osoby w czynie. Transcendencja jednak sama przez Hj stanowi tylko jeden aspekt osobowego dynamizmu, odsłania niejako jeden jego biegun. Jeżeli wraz z nią czyn ludzki ujawnia podmiotową jedność i całość właściwych osobie struktur samo-posiadani a oraz samo-panowania, to widzimy w tyra właśnie owoc integracji. W rozdz. II niniejszego studium, który był poświecony ogólnej charakterystyce dynamizmu człowieka, powiedzieliśmy. że transcendencja właściwa przeżyciu .Jestem sprawcą działania" przechodzi w immanencje przeżycia samego działania. Gdy ..działam'*, wówczas już cały jestem w moim działaniu, w tym zdynamizowaniu własnego .Ja", do którego sprawczo sic przyczyniłem (zob. rozdz. II, 2: Specyfika sprawczości).

To. że fpąjry jestem w moim działaniu**, nie tłumaczy się samą transcendencją. ale także integracją osoby w czynie.

2. Odsłonięcie Integracji osoby w czynie poprzez zjawisko dezintegracji

Wieloznaczność „dezintegracji”

Podstawowe i pierwsze znaczenie ..integracji*’ w zastosowaniu tego pojęcia do naszych dociekań łączymy, jak widać, z oglądem tych struktur, jakie właściwe są osobie, przez które osoba najistotniej ujawnia swą dynamiczny specyfikę- Są co mianowicie struktury samo-posiadania i samo-panowania. W tym kontekście też tłumaczy się inne pojęcie, za pomocą którego wyraża się w nance i filozofii brak integracji lub też jakaś jej wadliwość czy niedomoga Jest to mianowicie pojęcie ..dezintegracja". Wypada nam zająć się nim niejako równolegle do integracji, gdyż od tej strony pomoże nam w ustaleniu jej podstawowego znaczenia. Rzecz jasna, iż nie chodzi tutaj tylko o analizę pojęć H chodzi natomiast o wskazanie, co tym pojęciom najwłaściwiej odpowiada w rzeczywistości. W ten sposób staramy się możliwie gruntownie ujmować i wyjaśniać samą rzeczywistość osoby i czynu.

Termin „dezintegracja" bywa wielokrotnie stosowany w naukach, które zajmują się człowiekiem - wielokrotnie i z pewnością też wieloznacznie. Odnosi się go do różnych dziedzin jego działalności społecznej i kulturalnej, odnosi się również do samej jego osobowości. Najczęściej tak postępują nauki, które zajmują się osobowością psychologiczną człowieka, upatrując przejawy dezin-

m

INTBOKACJA OIOIY W CZYNIE

Kfracji w tym wszystkim, co w jakiś sposób odbiega od miary łódzkiej nor. malności lub RS do niej nie dociąga. W tym ujęciu człowiek zintegrowany to po prostu człowiek normalny, zdezintegrowany g to nienormalny lob nie całkiem normalny. Zachodzi pytanie, co w tych naakach bywa uważane za normę* czyli za miarę ludzkiej normalności. Wydaje się. tc miara ta jest w znacznej mierze przyjmowana intuicyjnie: po prostu zdrowy razom natychmiast nam wskazuje, który człowiek jest normalny, a który nie lab me całkiem.

Nauki zajmujące się osobowością ludzką — opierając się na takiej intuicji normy I zdołały bardzo gruntownie przebadać różnorodne szczegółowe przejawy dezintegracji w wymiarze sobie właściwym. Wymiar ten określa się w pojęciu osobowości psychologicznej, w którą wchodzi bardzo głęboko osobowość moralna człowieka. Wiadomo, te doświadczenie moralności jest nieodzownym składnikiem całościowego doświadczenia człowieka I te składnik ten ma podstawowe znaczenie dla zrozumienia człowieka jako osoby. ^lu*nade wszystko w ujęciu dynamicznym^{1 Ł}'^b. Pojęcie dezintegracji B tak jak posługują się nim szczegółowe nauki o człowieku, a również jj medycyna (psychiatria) - wychodzi bardzo często od faktów natury .etycznej, a więc faktów składających się na całokształt doświadczenia moralności, aby szukać ich uwarunkowań w dziedzinie psychiki, a także somatyki człowieka.

Dezintegracja jako niedomoga struktury podstawowej samo-posiadania i samo-panowania

Wydaje się jednak, te to obiegowe — a zarazem j naukowe, gdyż stosowane w różnych dziedzinach wiedzy szczegółowej - znaczenie dezintegracji zakłada znaczenie podstawowe. Znaczenie zaś podstawowe dezintegracji kształtuje się w całej nauce o człowieku równolegle do podstawowego znaczenia integracji. To podstawowe znaczenie integracji - jest to zawsze w jakiś sposób ..integracja osoby w czynie" - pozostaje w ścisłym związku z istotnymi dla osoby strukturami samo-posimdania oraz samo-panowania. Są to struktury istotne dla samego bycia osobą, choć aktualizują się w czynie i w nim też się przejawiają. To. co nazywamy osobowością psychologiczną lab też osobowością moralną (etyczną), jest w stosunku do samego bycia osobą czymś pochodnym, wtórnym i poniekąd aspektowym. Integrację w znaczcaio podstawowym 9 również i dezintegrację - rozpatrujemy | stosunku do struktury podstawowej, a nie tylko w stosunku do struktur pochodnych, chociaż stosujemy tc pojęcia również do tamtych struktur. Owszem, dzięki zastosowaniu ich do struktury podstawowej tłumaczy się właściwy scas ■