- Rodzina o atmosferze autokratycznej charakteryzuje się tym, że relacje między rodzicami a dziećmi są kształtowane przez strach. Rodzice nie liczą się z potrzebami dzieci, odgórnie ustalają nakazy i zakazy oraz normy. Dzieci muszą się zachowywać w określony przez rodziców sposób, a odstępstwa nie są tolerowane. Występuje ścisła kontrola i wymagane jest bezwzględne posłuszeństwo.
- Rodzina o atmosferze bezładnej charakteryzuje się relacjami opartymi na przypadku, chaosie, zamęcie, niezdecydowaniu i niekonsekwencji. W takiej rodzinie nie obowiązują żadne normy i zasady, nie przywiązuje się do nich wagi, bezkarnie się je przekracza. Postępowanie rodziców jest uzależnione od ich kaprysu, nastroju.
Każda rodzina ma swoją specyficzną atmosferę, klimat.
D. Kornas-Biela wskazała na istnienie następujących typów klimatu domu rodzinnego37:
- dom-hotel charakteryzuje się materialnym zabezpieczeniem, administracyjnym ładem oraz wypełnianiem i egzekwowaniem obowiązków' przez członków rodziny, pod względem emocjonalnym panuje obcość, osamotnienie, chłód;
- do,m-puszcza funkcjonuje w sposób nieprzewidywalny i zdezorganizowany, dominuje praw’o silniejszego; relacje oparte są
0 strach, egoizm, system kar i agresję; klimat jest zimny i mroźny; ten dom zwykle szybko pustoszeje;
- dom-pustyma tworzony przez osoby, które łączy przyzwyczajenie, sprawy życia codziennego; każdy wykonuje swoje obowiązki, ale bez zapału i poświęcenia; dom jest bezbarwny
1 nudny; jednak, że posiada w sobie potencjał głębokich uczuć, które trzeba wzbudzić;
- dom-ognisko tworzą osoby, które łączy miłość, życzliwość, bezinteresowność, zdolność do wybaczania; dom pełni rolę ogniska, które rozświetla ciemność, odstrasza zło, rodzi poczucie bezpieczeństwa i zakorzenienia; w takim domu każdy kocha każdego, a ta miłość skłania do wspólnego spędzania czasu i bycia odpowiedzialnym za każdego członka rodziny i funkcjonowanie domu.
37 Por. D. Kornas- Biela, Klimat domu rodzinnego, w: Mieć taki dom... Ogólnopolski szkolny konkurs o rodzinie, Materiały informacyjne, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Nauczycieli „Warsztaty w Drodze", s. 32-33.
^Właściwa atmosfera domu rodzinnego skupia wokół sie-Sie i jednoczy, daje poczucie wspólnoty. Ułatwia ona skuteczne społecznienie dziecka, kształtuje w nim odpowiednie postawy jołeczne i moralne oraz stymuluje jego rozwój.
Dzięki tworzeniu właściwych więzów członkowie rodziny glują się dobrze i bezpiecznie, a życie nabiera blasku. Wówczas fjiżdy dla drugiego staje się kimś ważnym i wyjątkowym, wzajemnie siebie potrzebują i wspierają, darzą zaufaniem i akcep-cją. Dzięki takiej więzi odczuwa się prawo do bycia sobą, do ppełniania błędów. Rodzina bowiem jest środowiskiem życia adzi w drodze, którzy potrzebują wybaczenia, życzliwych rad, Zachęty i pochwał, potrzebują odpowiednich warunków i czasu, stopniowo dojrzewać osobowo38.
^Błasiak A., Niezastąpieni dziadkowie, „Posłaniec" 2009 nr 1. ^•Braun-Gałkowska M., Psychologia domowa, Wydawnictw KUL, Lublin 2008.
|7:Brągiel}., Kawula S., Więzi społeczne w rodzinie, w: Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki, red. S. Kawula, ]. Brągiel, A. W. Jankę, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007.
!*• Dyczewski L., Rodzina, społeczeństwo, państwo, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1994. Dyczewski L., Więź między pokoleniami w rodzinie, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2002. Han-Ilgiewicz N., Więź rodzinna u młodzieży społecznie nieprzystosowanej, w: Materiały do nauczania psychologii, t. I, red. L. Wołoszynowi, PWN, Warszawa 1986.
pyjagieła }., Relacje w rodzinie a szkoła. Krótki przewodnik psychologicz-ny, Wydawnictwo Rubikon, Kraków 2007. pKornas-Biela D., Klimat domu rodzinnego, w: Mieć taki dom...
Ogólnopolski szkolny konkurs o rodzinie, Materiały informacyjne,
v Por. tamże, s. 33.