PICT6133

subiektywizmu są społeczną funkcją nauk społecznych i cechami ko stylulywnymi naukowego poznania w humanistyce.    °ⁿ*

Bardzo pouczające są refleksje na temat różnic w postrzeganiu rzeczywistości, jej ocenie, w praktycznych zachowaniach i teoretycznych paradygmatach przedstawicieli różnych orientacji badawczych, jakie zostały zaprezentowane w pracy W.L. Neumana. Social research methóds.

Przegląd różnic pomiędzy trzema podejściami badawczymi²

	Pozytywizm	Interprctatywne nauki społeczne	Krytyczne nauki społeczne
I	2	3	4
1. Motywy badań	Odkrywanie naturalnych praw pozwalających na przewidywanie ludzkich zachowań i na kontrolowanie zdarzeń.	Zrozumienie i opisywanie znaczeń zachowań społecznych ludzi.	Rozbicie mitów i wzmacnianie ludzi w radykalnych zmianach społecznych.
2. Natura rzeczywistości społecznej	Stałe odwieczne wzory lub odkrywanie możliwego porządku społecznego.	Wpływ definicji sytuacji kreowanych przez interakcje ludzkie.	Konflikty wypełniane i rządzone przez ukryte struktury podstawowe.
3. Natura ludzkiego bytu	Satnopoznającc się i racjonalne jednostki, które są kształtowane przez siły zewnętrzne.	Społeczne bycie, które kreuje znaczenia i które stale wytwarza sens tego świata społecznego.	Kreatywni, adaptatywni ludzie z niespełnionymi możliwościami, trapieni przez iluzie i wyzysk.

•' Źródło: W.L. Neuman, Social research methods. Qualitative and tjuaniitatht opp aeftes. Boston 2000, Allyn and Bacon. s. 85. Przekład Z. Kwieciński.

1	2	3	4
X Rola zdrowego rozsądku	Przejrzyste oddzielenie go jako czegoś mniej wartościowego niż nauka.	Silne teorie codzienności używane są przez zwykłych ludzi.	To fałszywe przekonania o ukrytych silach i obiektywnych warunkach.
7. Charakter teorii	Logiczny. dedukcyjny system powiązanych ze sobą definicji, aksjomatów i praw.	Opisywanie jak system znaczeń grupowych jest wytwarzany i podtrzymywany.	Krytyczne odkrywanie prawdziwych warunków i pomaganie ludziom w ujrzeniu drogi ku lepszemu światu.
6. Wyjaśnianie prawdy	Jest logicznie powiązane z prawami i bazuje na faktach.	Odzwierciedlanie i odczuwanie praw jest przedmiotem studiów.	Wyposażanie ludzi w narzędzia niezbędne do zmiany ich świata.
7. Dobra ewidencja danych	Bazuje na precyzyjnych obserwacjach, które inni badacze mogą powtórzyć.	Jest zagnieżdżona w kontekście wpływów interakcji społecznych.	Jest informacją dla teorii, która obnaża iluzje.
8. Miejsce dla wartości	Nauka jest wolna od wartości, a wartości nic mają w niej miejsca, poza momentem wyboru tematu.	Wartości są integralną częścią życia społecznego: wartości różnych grup nie są zle, ale odmienne.	Wszelka nauka musi zaczynać od określenia swojej orientacji wobec wartości: niektóre orientacje są poprawne, a inne złe.

Przegląd powyższych różnic w odmiennych podejściach badawczych przekonuje o jednym: prawda i słuszność nie są udziałem jednego, wybranego podejścia badawczego. Racje rozłożone są w równej mierze wśród różnych stanowisk. Niekiedy racje te są równoczesne w odniesie-