I. SPOŁECZNE FUNKCJE NAUK SPOŁECZNYCH W ROZUMIENIU ICH TWÓRCÓW
Rozdział ten jest szkicem z zakresu historii myśli społecznej. Przedstawiam w nim poglądy trzech twórców nowoczesnych nauk społecznych na temat społecznych funkcji tych nauk. Szczególnie interesuje mnie analiza funkcji krytycznej. Ci trzej twórcy to: Claude Henri de Saint-Simon, Augustę Comte oraz Karol Marks. Cała późniejsza socjologia nawiązuje moim zdaniem do ich właśnie koncepcji metodologicznych i teoretycznych. W rozdziale tym pokazuję, na czym polegają podobieństwa koncepcji wymienionych uczonych, a także to, na czym polegają różnice. Szczególnie wiele uwagi poświęcam myśli Karola Marksa. Do niego właśnie nawiązuje współczesna orientacja krytyczna w naukach społecznych.
Marks wykorzystał dorobek obu wielkich, częściowo sobie współczesnych, uczonych francuskich. Jego własna wizja społecznych funkcji nauk społecznych wykracza jednak znacznie poza ich poglądy. To wyjście poza zastane koncepcje nie dotyczy jednak wszystkich aspektów samoświadomości metodologicznej Marksa. W rozdziale tym chcę pokazać, w odniesieniu do jakich kwestii różnice między Marksem a Saint-Simonem i Com-te m są, moim zdaniem, jedynie różnicami akcentów, a w odniesieniu do jakich są to różnice zasadnicze. Chciałbym pokazać, na czym według mnie polega rzeczywista oryginalność myśli Mark-sowskiej we wskazanym zakresie. Pomoże to wyjaśnić, dlaczego właśnie do Marksa przede wszystkim odwołują się analizowane dalej koncepcje.
17
-2 Socjologia . . .