pkm osinski
71

340 6. Spraęghł

Ry*. 6.12, Sprzęgło zębate dwustronne; / — cdohy' ipnęgla ż uzębieniem, zewnętrznym, 2— łącznik Jprzcglaz tuleję * uzębieniem wewnętrznym. 3 — śruby łączące połówki tulei. 4 — pokrywy, J - umztl-

menie

Wykonuje się także sprzęgła zębate z tulejkami odkształcalnymi, mającymi kształt cienkościennej długiej falistej rury. Takie sprzęgło staje się częściowo podatne dzięki odkształcalnpści tulei.

6.3. Sprzęgła przegubowe

Sprzęgła przegubowe (Cardana) są stosowane do łączenia wałów o dużym kącie między osiami 5. Kąt ten może osiągać wartości do 30°. Idea sprzęgła przegubowego polega na zastosowaniu sztywnego krzyża, którego ramiona są umieszczone w lo* żyskacb widełek osadzonych na końcach wałów (rys. 6.13). Widełki leżą w płaszczył* nach wzajemnie prostopadłych. Krzyż wykonuje ruch kulisty, umożliwiający przeniesienie napędu z jednego walu na drugi. Sprzęgło tego typu przy kącie 6 =£ 0 nic jest synchroniczne, co oznacza, że przy stałej prędkości kątowej tuj, prędkość kątowa Wahl biernego &»« jest zmienna. Związek między tymi prędkościami jest określony wzorem

Cóś5

a

Przy kącie «■ 0 (położenie jak na rys. 6.14a) łub <pi — 180°, prędkość wału biernego ma wartość maksymalną

(6.9

iiiaf

coso

Rys. 6.13. Zasada działania sprzęgła przegubowego

Rys. 6.14- Szczególne położenie przegubu; (Catdanakal <pi » 0, b) 91 — JO’

Przy kącie <p\ = 90* (położenie jak na rys. 6.14b) lub <Pi - 270* prędkość wału biernego osiąga wartość minimalną

Widia “ a),cosi.    (6.10)

Tak więc prędkość wału biernego zmienia się okresowo, przy czym okres zmienności jest połową czasu jednego obrotu.

Taka niejednostajność biegu jest do przyjęcia w mechanizmach wolnobieżnych, przy małych masach elementów. W maszynach szybkobieżnych jest na ogół nic do przyjęcia. Usunięcie niejednostajność! jest możliwe przez zastosowanie sprzęgła zdwojonego. Stosuje się wałek pośredni z widełkami w jednej płaszczyźnie. Kąty ó, między wałkiem czynnym a pośrednim i 63 między pośrednim a biernym muszą być jednakowe, S_t = <5j = 6 (rys. 6.15). Przy spełnieniu łych warunków wał czynny

Ri*. 6.15. Sprzęgło przegubowe 1 wałkiem pośrednim a) wały ctynoy I lnem) D iwuwb re*wb|l)tS przesuniętych, b) wały czynny i bierny o osłacłi tworzących w 24