pkm osinski
78

354 6 Sprzęgła

charakterystyki Oporu i od bezwładności układu. Toteż dokładną analizę można przeprowadzić dla konkretnego układu.

Rys. 6J7. Przebieg rozruchu ze iprzęglcra ciernym

Typowy przebieg włączania przedstawiono na rys. 6.37. Przed włączeniem wal czynny obraca się z prędkością kątową <% Sprzęgło przenosi moment resztkowy A/„. Po włączeniu sprzęgła po czasie i, nastąpi zetknięcie płytek i od tej chwili wzrasta moment sprzęgła zgodnie z charakterystyką. Tarcze sprzęgła ślizgają się przy czym prędkość kątowa io, (jeżeli nie następuje jednoczesne przesterowahic silnika) maleje, natomiast wal bierny nie porusza się do chwili, gdy moment sprzęgła nie przekroczy momentu oporu, co następuje po czasie i-, zależnym od charakterystyki sprzęgła i wartości momentu oporu (charakterystyki roboczej). Od tej chwili prędkość kątowa wału biernego rośnie przy ciągłym poślizgu. Moment sprzęgła równy jest wartości Mu wynikającej z wartości kinematycznego współczynnika tarcia Zrównanie prędkości kątowych następuje po czasie r,. Tarcze sprzęgła poruszają się wspólnie i układ rozpędza się pod działaniem różnicy momentów At, - M-. do chwili ustalenia się prędkości kątowej.

Moment, juki sprzęgło może przenieść, osiąga wartość M„. Gdyby obliczona wartość M, była większa od M„. nastąpiłby poślizg.

Przy doborze sprzęgła obliczamy go na moment większy od przenoszonego momentu nominalnego ze względu na możliwe przeciążenie, jak i na umożliwienie VÓ)Uóągo rozruchu i zmniejszenie nagrzewania. Moment sprzęgła (moment tarcia) powinien wynosić

m

M, S KM.

Wartość współczynnika K zależy od rodzaju maszyny, liczby włączeń i średniej prędkości poślizgu, zwykle przyjmuje się K H 1,2-^-2.

Główne wymiary sprzęgieł dobiera się lak. aby nie przekroczyć nacisków dopuszczalnych na powierzchniach ciernych. Takie założenie przeważnie zapewnia dostateczną trwałość sprzęgła. Przy dokładniejszym obliczeniu należy sprawdzić sprzęgło na nagrzewanie oraz na zużycie.

Jako materiały na elementy cierne w sprzęgle stosuje się bądź metale, bądź specjalne materiały o dużym współczynniku tarcia. Na ogół specjalne materiały cierne łatwo się zużywają i przenoszą mniejsze naciski. Toteż w przypadkach, gdy chcemy uzyskać większą trwałość, stosujemy materiały metalowe.

Rym. 6.31. Sprzęgło cienie tarczowe

Sprzęgło tarczowe (ryś. 6.38) jest bardzo prostym typem sprzęgła ciernego.

Składa się z dwóch tarcz. Jedna z nich osadzona jest na wale na stale, druga przesuwnie. W celu połączenia tarcz i walów należy tarczę przesuwną docisnąć do stałej siłą wzdłużną P_w. Wtedy moment M,, jaki może przenieść sprzęgło, jest równy momentowi tarcia tarcz

(6.28)

Af> — P*pr_m,

gdzie r_m oznacza promień koła, na którego obwodzie przyłożyć możemy wypadkową silę tarcia. Przyjmijmy, że

D. + D.

(6.29)

Iloczyn nacjsku jednostkowego przez powierzchnię cierną jest równy sile wzdłużnej (6.30)

Po prostych przekształceniach otrzymujemy warunek na nacisk

16A/i

^p jitt(Di -oim + d.)

(631)