psychologia religii7

151

niu jest tendencja-potencjalnego nawróconego do tego, aby poszukiwać religijnych rozwiązań dla swoich problemów /Lofland i Stark, 1965/# Wydaje się to prawdopodobne również w wypadku nawróceń na religio marginalne# Nikt oczywiście nie twierdzi, że osoby zdeprogramowane wykazują predyspozycje do tego, aby poddawać się deprogramowaniu#

Wnioski końcowe

Opętanie i egzorcyzm są wśród nas obecne i dzisiaj, nie jako ciekawostka historyczna, lecz jako istniejące zjawisko# Jako dwie specyficzne formy reagowania na religijne odchylenia posiadają one najczęściej etykietkę "psychologicznego zniewolenia" oraz "deprogramowa-nia"# W latach siedemdziesiątych racjonaliści starający się dociec istoty problemu obiecywali rodzinom i przyjaciołom wyznawców sekt, że postarają eię o delegalizację ostatnio powstałych wspólnot religijnych# To z kolei mu3i oznaczać jakieś implikacje dla przyszłej wolności religii w kraju# Jest jednocześnie ironią losu, że podczas gdy współcześni przeciwnicy gnip kultowych odbierają zaangażowanie w doktrynę giupy kultowej jako rezultat prania mózgu, to ich własne próby przywrócenia swoich bliskich do stanu "normalności" wyraźnie przypominają zjawisko, którym gardzą /tj# pranie mózgu - przyp# tłum*/.

Szereg problemów poruszonych w tej pracy, takich jak pragnienie naukowców, by odróżnić religię "prawnie uzasadnioną" od nie mającej tej zasadności, zostało tylko zasygnalizowanych i wymagają one dalszych badań# Problem definicji zła w aspekcie historycznym i sposobu postępowania z nim y/ymaga dalszych badań i integracji w ramy teorii dewiacji# Można jednak pozwolić sobie na następujące uogólnienie: religijny "totalizm" Liftona /1963 s 419/, szczególnie w tych elementach, które określa jako przekonywanie za pomocą nacisku, nie jest z pewnością sposobem utrzymywania w grupie członków marginalnych grup religijnych.

Przypisy

1# Jeszcze w tym samym miesiącu 43 kongresmenów i jeden z senatorów wnieśli sprawę do Generalnego Prokuratora USA, Griffina Bella, o zbadanie zarzutów w stosunku do niektórych ugrupowań religijnych; posądzanych o "pranie mózgu", "indoktrynację" etc# /Conlan 1977/# Departament Sprawiedliwości uznał zarzuty za bezpodstawne ze względu na brak wyraźnego naruszenia praw federalnych, tzn* niemożliwość porównania

zarzutów z takimi przestępstwami, jak kidnaping czy pozbawienie wolności osobistej#