3784498356

Raport z badan socjologicznych

potencjalnym polem do nadużyć. Jeśli chodzi o szczegółowe rozwiązania w ramach własnej praktyki dydaktycznej, to postulowanym rozwiązaniem jest stosowanie testów w sytuacjach egzaminacyjnych - gdyż ta metoda egzaminowania zapewnia większą obiektywność, wyklucza dowolność oraz możliwość zaistnienia bezpośredniej relacji pomiędzy egzaminatorem i studentem. Badani prezentują jasną postawę moralną wobec korupcji, problem pojawił się przy ich gotowości do podjęcia ewentualnych działań. Pojawiło się różnicowanie pomiędzy sytuacjami o niskiej szkodliwości społecznej, gdy w grę wchodzi korzyść korupcyjna o niewielkiej wartości (w przypadku, których można tylko odmówić i zostawić sprawę bez konsekwencji) oraz sytuacjami poważnymi, gdzie potencjalna korzyść korupcyjna jest wysokiej wartości (wtedy powinno się sprawę zgłosić o stosownych organów ścigania). Badani dostrzegli pozytywny wpływ szkolenia, jeśli chodzi o bardziej dogłębne uświadomienie pewnych problemów, uznali również, że w przypadku ich środowiska konferencje oraz szkolenia mogą być dobrym pierwszym krokiem wstępnym sygnalizującym znaczenie problemu korupcji w ich środowisku.

Niezwykle ciekawa sytuacja miała miejsce w przypadku przedstawicieli mediów, głównie z uwagi na fakt, że w etosie zawodu dziennikarza zawarty jest postulat aktywnego działania na rzecz ujawniania wszelkich sytuacji patologicznych z punktu widzenia społecznego. Ta wyraźna „misja społeczna" zawodu dziennikarskiego wyznacza sposób percepcji propozycji korupcyjnej, która dla dziennikarza winna być okazją dla ujawnienia procederu i tym samym zbudowania na tym fakcie swojej kariery, właśnie jako niezależny dziennikarz: „każdego rasowego dziennikarza aż kusi, żeby to ujawnić... no aż się prosi, żeby to ujawnić... Dziennikarze sq od tego, żeby to piętnować. Aż się prosi, żeby to ujawnić" (przedstawiciele mediów). Gotowość ujawniania takich sytuacji jest wysoka, jednak pojawiają się wątpliwości odnośnie tego, czy dziennikarz powinien zgłaszać w pierwszej kolejności tego typu sytuacje (jeśli jest ich świadkiem) do organów ścigania, szczególnie gdy problem dotyczy innej osoby ze środowiska. Preferowanym działaniem jest rozwiązywanie tego problemu wewnątrz własnego środowiska, w ramach redakcji.

Grupa przedstawicieli organizacji pozarządowych postulowała wprowadzenie procedur podobnych do tych wypracowanych przez przedstawicieli administracji, jak np. włączenie większej liczby osób do działań realizowanych w ramach organizacji, szczególnie tam, gdzie podejmowane są ważne decyzje. W tej sytuacji tworzy się istotną przeszkodę dla uwikłania danej organizacji pozarządowej w jakąkolwiek patologiczną relację z podmiotami zewnętrznymi. Postulowano także konieczność wytworzenia kodeksów etycznych oraz akcji promujących odpowiednie zachowania w konfrontacji z tego typu zjawiskiem. W kolejnym badaniu przedstawiciele tego sektora formułowali bardziej konkretne rozwiązania. Oprócz zasady dopuszczenia do procesu decyzji większej liczby osób, postulowano również uczytelnienie procedur przetargowych, wprowadzenie procedury wniesienia skargi przez każdy podmiot, który czuje się pokrzywdzony, także zaproponowano procedurę natychmiastowego wyłączenia z prac nad danym projektem członka organizacji, któremu złożono taką propozycję (tak, aby wykluczyć możliwość późniejszych skarg, intryg). Badani oceniają, że ich sektor w niewielkim stopniu narażony jest na tego typu sytuacje: „Wydaję mi się, że korupcja nie wchodziłaby w grę zupełnie, nie wiem patrzgc na rachunek ekonomiczny to jest za dużo do stracenia. Nie ma takich pieniędzy, które sq w stanie obudować zaufanie" (przedstawiciele organizacji pozarządowych).

Grupa przedstawicieli środowisk prawniczych prezentuje najbardziej spójną postawę wobec sytuacji korupcyjnych, szczególnie tych, które prezentują się w sposób jasny i niebudzący wątpliwości, gdzie mamy do czynienia z wyraźną korzyścią korupcyjną oraz dwiema stronami interakcji. 8yć może związane jest to z kwestią wysokiej świadomości prawnej badanych, co powoduje większe wyczulenie na ryzyko fałszywych oskarżeń. Gdy pojawiają się wątpliwości - brak jest wystarczających dowodów a sprawa oparta jest na niepewnych przesłankach - badani preferują rozstrzygnięcia na korzyść podmiotu, którego dotyczą podejrzenia odnośnie przyjęcia korzyści korupcyjnej. Jest to wyraźne w sytuacji, gdy potencjalny mechanizm korupcyjny dotyczy relacji nieformalnych w pracy, które mogą za sobą pociągać wymianę informacji pomiędzy bliskimi współpracownikami. Zakłada się tutaj duży kredyt zaufania odnośnie współpracowników. Badani także akcentują pozytywną rolę kodeksów etycznych w poszczególnych zawodach prawniczych, w szczególności postulują, aby zasady etyki zawodowej były prezentowane względnie wcześnie w edukacji prawniczej.

Jeśli chodzi o przedstawicieli przedsiębiorstw, to tutaj akcentowano przede wszystkim kwestie związane z podniesieniem wynagrodzeń pracowników, jako głównym czynniku zmniejszającym ryzyko „wejścia" w sytuacje korupcyjne. Dominujące jest również przekonanie, że epatowanie strachem (nawiązanie do głośnych medialnie akcji CBA) - jako metoda zwalczania korupcji - jest niewystarczające: z korupcją powinno się walczyć za pomocą długotrwałych, systematycznych działań zorientowanych na zmianę postaw. W kwestii rozwiązań szczegółowych również za użyteczną uznano