Jathtipi .9 arka
dolno,,
Prnzcr Bolerława II
B\cy.tk. Maison Xartxkrwe nr Wrxxiaw ru
Henryk V Brzuchaty
bskjżę legnickicxl 1278do I2^\^ książę wrocławski cxl \'2$0 do I2^xs
rinzec'
Ilmrykr V Urzurltattyy)
Dedukcji serii: ALE K&UCDRA KlCH Opracowanie gni licz nc: WITO LD .Mo UAWS KJ
Katowicka Redakcja Gazety Wy torcie |
ul.Towarowi 4. 43-110 Tyehy. tel. £>31032 32 000. kila 32 32 4*2
\\x\ti ic k s|Kcjtil ny do Ga a> ty Wytorcze |
Splicdrć k|cznicz Greek) Wyborczą
Władysław II Wygnaniec
wielki bskjżę polsbi (senior) i książę skj.ski <xl I I 3? do I I 4ó
Ilm/yk Br <xlaty.
rywnrk m /**/Vi7>rrr-
(bzrworytu
Brirdmt / W/v\kr. rywnrk na podgnite w koi: ca.
KłaxzUxr w I.rliaŻU
I /Ytfi vtvgi. nsuntk
Szywona KirlryiińrJai-p> do .Poćzfu luólów i kwrtżfit polskih ’
Mieszko I Plątonogi
książę raciborskicxl 11 72 do 1211 książę cpolsbicxI I2D2 do 1211 książę krakowskimi 1210 (k) 1211
Przedstawiciele dynastii piastowskiej rządzili Italską od początków państwa do 1370 roku. Według legendy przekazanej po raz pierwszy przez Galla Anonima, dynastia miała wywodzić się od oracza Piasla. Tradycja u Uwalona przez kolejnych polskich kronikarzy przekazała imiona następców Piasta; jegp syna Sieniowi ta. wnuka Lesika i prawnuka Siemomysła. Kolejnym władcą miał by: pierwszy książę znany ze źródeł historycznych - Mieszko I. Pięknej legendy nie potwierdzają, niestety, źródła archeologiczne. Gdy Śląsk w 990 roku znalazł sę w granic Ech Italski rządzonej przez Mieszka I. mbde pań iwo faktycznie się fonaowało. Dopiero w XI i XII weku wyksztafciły sę formy zarządzania rozległym terytorialnie pańiwem. Książę władał krajem podzielonym na prowincja ze tolicy (czyli zależnie od okolrznofci z Gniezna lub Krakowa, który stał się na trwałe ^mbohezną stolicą państwa w dobie rozbicia dzielnicowego). Każdą z (prawdopodobnie!) pięciu prowincji (w tym Śląskiem) rządzili w >gp imieniu namielnicy. Wywodzili się spośród możnowładztwa, ale też bardzo częstozdarzab się. że władcy przekazywali ten wysoki urząd osobom najbardziej zaufanym, czyli członkom
najbliższej rodziny.
Henry kil I\> bajty, n ranek
m podstawie mpołyki. Muzeum Xartxkrwe w Wnlowiu
A'.tft7ĆC 1Wa(JyxhnrIf IWjyrtnrtr. rywntk Jam Mattjk
tk) .Poczfu królów i kriażtf pdsJach
ATroć
Kazimiery I
Główne problemy, z jakimi musiała sę boryka: dynastia, wynikały z n te uregulowanej jednoznacznie zasady dziedziczenia władzy. Następstwo nie było bowiem w praktyce skutkiem iarezeństwa czy ojcowskiej decyzji, lecz siły jednego z konkurentów do tronu. Bezwzględność wobec najbhżaej rodziny stała się poniekąd gwarancjąjednofci kraju.
Bob sław Chrobry, aby zjednoczyć kraj pod wą władzą, wypędził łwych przyrodnich braci wraz z macochą Odą. Mieszko II w tym samym celu wygnał z kraju swego brata Dytryka. Otruto syna Bolesława Śmiałego. Mieszka, bozagra-żał rządom wuja Władysława Hermana. Z kolei Bolesława Krzywoustego dręczyły wyrzuty simieniaz powodu rozkazu oślepienia brata Zbigniewa. Niektórzy histoT>cy twierdzą, że stąd wziął sę jego pomysł uregulowania w datucie kwestii następstwa tronu i podziału kraju na dzielnice, które przypadły je go licznym. nie de ty. synom. Tak się złożyło, że dzielnicę ślą&ą. jako dziedziczną w s*ej rodzinie, otrzymał Władysław II. dają: sę tym amym protoplastą linii Piadów śląskich. On też. jako najstarszy ze wszystkich bnci. czyli senior, został księciem zwierzchnim (princepsem) i otrzymał dzielnicę sentaralną. Niestety, zasad statutu nie udało się utrzymać: ©niorat upadł w 1177 roku.zaś zasada piyncypatu w 1227 roku. Piadowie śląscy mieli ogromne zadugi. jeżeli chodzi o dążenie do ponownego zjednoczenia kraju w XII wieku. Mieli jednak sporą wadę nie mogli narzekać na brak potomków. Itad tym względem ustępowali im tak Piastowie mazowieccy, jak wielkopolscy. Można ąaekulować.że w wypadku zdobycia korony polskiej na przykład przez Henryka Gbgowczyka. nie zaś przez Łokietka, ta wada stałaby się zaletą i rządy królów polskich z dynastii Piastów nie zakończyłyby się w 1370 roku... W rzeczywistości rozrodczość Piastów z linii śląskiej i idące za tym kolejne podziały dziedzictwa Władysława II Wygnańca, doprowadził)- do całkowitego jego rozdrobnienia (sama Opolszczyzna w szczytowym momencie rozdrobnienia dzielnicowego dzieliła się na 17 kśęstewek!). Przeddawicielom linii śląskiej nie dane było ostatecznie zjednoczyć kraju, ale byli oni niewątpliwie strażnikami dynastycznej tradycji. Władcy Poldri w wiekach X-XIV. chociaż dziś trudno nam w ta uwierzyć. nie nazywali siebie Piastami. Po raz pierwszy termin Piastowie na określenie dynastii pojawił się właśiie na Śląsku w XVI wieku. Byb to wynikiem wielkiego przywiązania do legendarnego założyciela dynastii w kręgu Piastów legnicko-brzedcich. o czym
O/zrlz du&j tarczy Ikwryka !Y Pnrbu.w. ryyunekm p<xlMawir <? apnratu rttrkr MuzmwXa/<xkrwe w Wodanfa
Pitrzcc
Mtf.\zka II Otyłego
rkxx<:
Henn ki ni Z 1266 roku
Ir afin-zai Z z<xt*™ uny htr kr w Kajwrr/yi II
ftrczc<:
Mrukrlmra OpolrJirpr zHćOrtrku
Bolko!.
ry utnrk m /xxł^mtrr mg/olrka. Ktyk-kk kaxj<yrny >f
I!tnrykIVProkux rysunrkm /xxlMaHtr mpołrka. Muyuw Xa/(xknt r >f r Wrwknt hi (
książę raciborski lennik czeski od 1292
Bolko I.
rymmtk na fxxl^mtrr m&olrka. Ktrirtńl I'ran;T\zkan?hf >f Opolu
Powstojqosobne księstwo: brzeskie, wroclowskie i legnickie, świdnickie i joworskie.
głogowskie.ścinowskie.żagańskie i oleśnickie Książęta zrzekaj ste |»raw dol\)morra 2ach*.xlniejiy>
Monrta Jr/ygf) Wlttlwa. wyli ta >f iwnnhy w Brygu
>f 16? 5 rtrku
Jtrj 1Ułhrlw
jymnrk m p<xi^awii- rzrżky
>f wałjfliw« Fiasiów
>f kx£xitirśw. Jam wlepią
Powstojoosobne księstwo: cieszyńskie i oświęcimskie, toszeckie, bytomskiej kozielskie, strzeleckie.opolskie i niemodlińskie. Ksęstwo raciborskie dziedziczy w ca losc i syn l>rzemyśli - leszek
opraurwak: \Sariuxz Kluczyki z Arełiwum I\:ńxtw<rwep> w Kjaktrwiri Ba/lx/ra Kwyw\ka z f.w>rrr\y(rtu JaprUońkżrgo
RYSUNKI KftREK KOSKU I KttlODCAU WROMtrKORAWSKA