Samsung SCX 6x22 Series 091118164934 1

ćowane sę Jedynie zmianami stężeń reagujących substancji. Po pewnym czasie trwania reakcji ustali się stan równowagi chemicz-nej, w którym szybkości reakcji w obu kierunkach będę równe: v. ^{= v}2» ³

■ a b ^kl^CA^C3

k,c?c‘ 2 c D

(1.26)

Fo przekształceniu równania (l.26) otrzymamy

c^ec?

“a"B ^{= K}c ^{= const}

(dla T = const)

(1.27)

Iloraz dwóch 3tałycb szybkości reakcji k₁ i k₂ Jest w danej temperaturze stały. Stała <_c w równaniu (l.27) nazywa się stałą równowagi chemicznej, odniesioną do stężeń molowych reagentów. Wzór (1.27) na stałą równowagi wyraża prawo działania mas, nazywane też prawem Guldberga-Aaagego.

Stwierdza ono, że w stanie równowagi chemicznej (dla T »

* const.) stosunek iloczynów stężeń molowych produktów reakcji do stosunku iloczynów stężeń molowych substratów Jest wielkością stałą, przy czym wartości stężenia produktu i substratu należy podnieść do potęgi równej współczynnikowi stechiometrycz-nemu danego reagentu. Stała równowagi K„ jako iloraz stałych szybkości reakcji wprost 1 reakcji odwrotnej nie zależy od stężenia wyjściowego substratów, ani od zastosowania katalizatora. Zależy ona jedynie od rodzaju reagujących substancji i od temperatury.

Stężeniowa stała równowagi (K_c) opisuje najczęściej stan równowagi w roztworach, np. dla reakcji

- C₂H₅OH + CHjCGGH CH₃CCOC₂H₅

(1.28)

np. reakcji syntezy

^CCH,CGOC.-H_e.

K = ----------------

^{c c}c₂h₅oh ^gch₃ccoh

Ola reakcji biegnącej w fazie gazowej, amoniaku z wodoru i azctu

zamiast stężeń we wzorze {1.27) wygodniej jest stosować ciśnia-,_nia cząstkowe reagentów p_A, P₃,    . Pq

_2

^PNH_

K ......i-    (1.29)

Stał« K nazywany ciśnieniową stałą równowagi.

Stałe równowagi dla niektórych często spotykanych reakcji orzyjęły charakterystyczne nazwy.

Ola reatccji dysocjacji, np. kwasów w roztworach

CHjCOOH

CHjCOO" ♦ H*

namy

^CCHjCCO” ^CH* ^CCH_COOH

(1.30)

Stała K_c nosi nazwę stałej dysocjacji kwasowej.

Ola reakcji dysocjacji bardzo trudno rozpuszczalnych soli, np.

AgCl

Ag⁺ «• Cl*

stała

^cAgCl

(1.31)

Ponieważ w reakcji dysocjacji chlorek srebra Jest osadę®, a więc tworzy odrębną fazę, Jego stężenie przyjmuje wartość 1. .Vzór (1.31; przyjmuje zatee postać

^c t ^c •

Ag^ł Cl

IR

AgCl

(1.32)

Stała K_c * IR reakcji dysocjacji substancji trudno rozpuszczal--1 nych nazywana Jest iloczyn#® rozpuszczal-n o 6 c i danej substancji.

Reguła Le Chateliera-Brauna

fipływ z*ian stężenia reagentów, ich ciśnienia oraz temperatury ns stan równowagi reakcji określ* Jakościowo reguła Le Cha-t«liera-8raur!a, zwa.a też regułę przekory. Reguła ta

25