SAM14

U ten właśnie mechanizm stanowi często podłoże I r " _{JMyt h} Konkurencja dwóch wyrazów — dubletów zntfl zawsze prowadzi do specjalizacji jednego z nich lub obu jf ^Knitv Czast m przeciwnie

jeden z ehimen tów wspóInofuna^H •mi.u-ra treści uogólnionej, drugi zachowuje się w tradycyjnym, akrosi. użycia Według Jana Łosia i Aleksandra Brucknera strato* pierwotne znaczenie uczta pogrzebowa' i dopiero po ustabilizowfl^W w tej funkcji słowa stypa nabrała znaczenia uogólnionego 'jadło, dowolnego rodzaju'.

Nazwa synowej — niewiasta zyskała ogólną funkcję znaczeniową I biota" wówczas, gdy pełniący ją dotychczas rzeczownik żona wysjH zowal się w znaczeniu 'małżonka'. Kres tej zmiany przypada, jak wydaje, na schyłek XVI w., bo w polszczyźnie szesnastowiecznej trafi się jeszcze przykłady zastosowania wyrazu żona w pierwotnym odefc znaczeniowym, np. „Pallas najpierw żonom wymyśliła kądziel prż£ i płótno    L.

Była już o tym mowa, że w procesach specjalizacji następuje wzb^T cenie znaczenia wyrazu o jakąś dodatkową cechę semantyczną, np. M

podległość - początkowo 'niezależność', potem 'niezależność -f- polit

czna’ Odpowiednio do tego generalizacja sprowadza się do zubożgS^ treści o pewną cechę szczegółową. Zdarzyć się miało np. znaczenie 1C stąpić w sposób pomyślny dla kogo'. Ten szczegółowszy niż dziś odciefl znaczeniowy wynika zarówno z definicji zawartej w słowniku LindegH ,,poszczęścić się, powodzić się szczęśliwie, wieść się dobrze, udać się”, też z ilustrujących ją przykładów: ,,Niech się wam szczęśliwie zdarza nJ morzu i na ziemi”. Radź. 1 Mach. 8; ,,Dzień dzisiejszy poświęcić myślę rymem swoim, za zdarzeniem, o piękna Melpomeno, twoim”. Koch. J. Dz. 168, L. Dziś jest to synonim czasowników zajść, nastąpić, odnoszony zarówno do faktów pomyślnych, jak i niepomyślnych (zdarzyło się nieszczęście, zdarzył się nieszczęśliwy wypadek itp.).

Obraz oznaczał początkowo wizerunek wyrzezany, rzeźbę. Knapiusz w następujący sposób interpretuje słowo colossus: „Obraz więtszy nad wzrost ludzki abo bardzo wielki, lany z kruszpu, abo wybijany, rzezany, i składany z rozmaitych materyj”. Następnie obraz nabrał znaczenia 'wizerunek w ogóle' i tylko kontekst sygnalizował, o jakim jego typie jest mowa (,,Obraz formierski”. Cn. Th.; „obraz przemalowany albo wyrysowany z drugiego”; ,,obraz rzezany” itp.).

Współczesna góralska nazwa szczytu — wierch miała kiedyś swój lite-.]

racki odpowiednik - wyraz wierzch, np. „Posłuchaj, wierzchu łysy...”]

a*

Afiask. Ryt. 91, co Linde objaśnia jako 'góro łysa'. Wierzch odnosił się lako nazwa nie tylko do wierzchołków gór, ale i do szczytów budowli, Irzew itp.; „Wierzchów pałacu swego zniżył”. Warg. Wal. 264; „Staro-

80