img049

ten właśnie występ. Są to czyste fartuchy i białe czepki pracowników kuchni, ciekawe pomoce dydaktyczne, kolorowe liczmany, które chowane są na co dzień, z powodu:

•    łatwości ich zniszczenia się w czasie użytkowania;

•    trzymania ich wyłącznie do niespodziewanych, o dużej wadze występów;

•    braku rozumienia konieczności ich stosowania.

Praca w przedszkolu związana jest z częstymi kontrolami prowadzonymi przez różne instytucje (kuratorium, w ładze gminy, komitet rodzicielski). Sprzyja to dbałości pracowników przedszkola zarówno o gotowość do prowadzenia odpowicdnich występów, jak i o przygotowanie właściwych dekoracji.

6.3.2. Kulisy jako miejsce faktów nieujawnianych

Istnienie sceny i możliwości nieustannego kontrolowania występu przez w idownię decyduje o pojawieniu się strefy faktów' nieujawnianych — kulis. Wykonawcy bardzo często świadomie kształtują przestrzeń tak, by uzy skać tereny niedostępne lub ograniczone dla percepcji widowni.

Kulisy są miejscem pełniącym różnorodne zadanie wobec aktorów, przedsta-w icnia oraz sceny:

•    tutaj mogą być wymyślane, fabrykowane i dopasowywane te części przedstawienia, które umożliwiają bądź znacznie ułatwiają budowanie wrażeń, założonych przez aktorów (układanie konspektów i planów zajęć, wykonywanie dekoracji sali);

•    tu przechowywane są rekwizyty i fragmenty dekoracji (czyste, nowe fartuchy pracowników technicznych, atrakcyjne, drogie zabawki, ciekawe pomoce dydaktyczne, ładne sztućce) do przedstawień o szczególnym znaczeniu, o wyjątkowej randze (np. wizytacja zwierzchników, zebranie, kontrola);

•    tutaj można podjąć działania niezgodne z ogólnie obowiązującą ideologią (tutaj można ostro krzyczeć na dzieci, bić je i karać, można narzekać na przełożonych, wyrażać swoje szczere opinie o pracy itp.);

•    stanowią miejsce odpoczy nku w czasie lub bezpośrednio po przedstawieniu, miejsce dające swoiste poczucie wolności — braku kontroli prowadzonej przez widownię;

•    stanowią miejsce, w którym można uzgadniać cele prowadzonych występów i pouczać o sposobie prowadzenia gry.

Kulisy są w ięc miejscem. w^r którym przeczy się mniej lub bardziej wrażeniom w ywoływanym przez aktorów', którzy tutaj mogą wychodzić ze swojej roli. Kulisy kryją lub właśnie ujawniają istotne tajemnice przedstawienia. Konsekw encją tego. jest lakt, że aktorzy bronią dostępu do kulis osobom nic biorącym udziału w danym przedstawieniu, a nawet ukrywają przed nimi ich istnienie. Zaobserwowałam u wielu różnych pracowników przedszkola szczególne starania, prowadzące do przekształcania przestrzeni w celu wyodrębniania kulis, które mają za zadanie dać pracownikom wytchnienie i możliwość bycia we własnej skórze. Kulisy stanowią również swoistą przestrzeń edukacyjną, pracownicy planują tutaj swoje występy, określają ich treść i rodzaj w rażeń, które chcą wywołać, pouczają się nawzajem

0    sposobie prowadzenia przedstawienia, informują czego na scenie pod żadnym pozorem nic wolno ujawniać.

Miejsca pełniące na stałe rolę kulis nic są otoczone tak wysoką troską i dbałością o estetykę, porządek i czystość jak pozostałe pomieszczenia. Są rzadziej malowane, posiadają stare meble, ukrywają stare sprzęty. Do takich miejsc mogą należeć pomieszczenia techniczne, gospodarcze, wydzielone części sal. szafy. Duża dbałość pracowników jest wykazywana w budowaniu barier ograniczających percepcję wzrokową i słuchową dla przestrzeni wyznaczonej na kulisy.

Jest bardzo niepożądane, by ktokolwiek z widowni widział lub słyszał to, co dzieje się za kulisami Pomieszczenia i szafy zamykane są na klucz, rozmowy prowadzone ciszej (jeżeli nic jest zapewniona pełna intymność), a teren bywa obserwowany i chroniony przed nadejściem osób niepowołanych.

W niektórych przedszkolach nieobecność dyrektora w placówce sprawiała, iż raptem kończyło się przedstawienie. Polegało to głównie na wprowadzeniu innego stylu zachowania, mówienia, zmianie dotychczasowych czynności. Nauczyciele zmieniali formę swojej pracy, posiłki były mniej różnorodne i mniej obfite, pracownicy mogli swobodnie ponarzekać, kpić z wprowadzonych zasad czy przepisów. Całe przedszkole stawało się miejscem kulis, pojawiała się natomiast rola „strażnika”, którego zadaniem było uprzedzenie i ostrzeżenie pracowników o nadejściu dyrektora. Wówczas przedszkole stawało się ponownie sceną szczególnego przedstawienia.

Kulisy często stanowią miejsce ukrywające osobę najlepiej przygotowaną do prow adzenia przedstaw ienia, której zadaniem jest udzielanie aktorom w skazówek

1    wsparcia. Osoba taka ma za zadanie śledzić cały tok przedstaw icma i czuwać nad jego słabymi punktami i nieprzewidzianymi sytuacjami. Kulisy takie zadanie pełnią zazwyczaj w czasie wizytacji i hospitacji zajęć dokonywanej przez wizytatorów, oceniających pracę dydaktyczno-wychowawczą prowadzoną przez nauczycieli przedszkola.

141