scan0012

zależności liniowej. Wynika to z faktu, że zużyciu większej objętość roztworu cukru odpowiada dłuższy czas miareczkowania oraz niższa alkaliczność środowiska i odwrotnie.

Czynniki te wywierają wpływ na powstawanie tzw. reduktonów z cukrów, co ma miejsce w podwyższonej temperaturze oraj w alkalicznym środowisku. Ponadto w tych warunkach z zawartycj w roztworze cukrów powstawać mogą cukry o mniejszej liczbu atomów węgla w cząsteczce, np. z 1 cząsteczki heksozy 2 cząsteczła trioz, czemu towarzyszy zwiększenie redukcyjności roztworu, a tyn samym zmniejszenie jego zużycia w czasie miareczkowania. Z tyci też względów w obliczeniach nie korzysta się z żadnych wzorów lecz z tabeli przeliczeniowej (tab. 8-5), która uwzględnia wpły\ij wymienionych czynników.

Opracowana tabela dotyczy I płynu Fehlinga o bardzo doldadnij określonym stężeniu (69,28 g CuS0₄ • 5 H₂0 w 1000 cm³). Z teg( względu przygotowany roztwór I płynu Fehlinga sprawdza si^ określając dokładną zawartość pięciowodnego siarczanu(VI) miedzi(II| czego dokonuje się metodą jodometryczną. W tym celu określoni objętość I płynu Fehlinga (10 cm³) zakwasza się kwasem siarko] wym(VI), dodaje jodek potasu i wydzielony jod miareczkuje się mianowanym roztworem tiosiarczanu sodu, w obecności skrobi jakc wskaźnika. Przebieg reakcji jest następujący:

2 CuS0₄ + 4 KI —> 2    + Cu^ +1,

UWAGA. Z czterech atomów jodu, występujących po lewej stronic równania, tylko dwa podlegają utlenieniu.

I2 + 2 Na^C^

2NaI + Na₂S₄O_f

Z równań stechiometrycznych wynika, że 1 cm³ roztworu Na^Oj o stężeniu ściśle 0,1 mola/dm³ odpowiada 24,968 mg CuS0₄ • 5H₂01 Na tej podstawie oblicza się faktyczną zawartość pięciowodnego siarczanu miedzi(II) w 1000 cm³1 płynu Fehlinga. Stosunek faktycznej zawartości CuS0₄ • 5H₂0 w 1000 cm³ roztworu do żądanej (69,28 gjj daje współczynnik przeliczeniowy W, którego wartość jest zwykle] bliska jedności.

f

T|y_ faktyczne ^żądane

Wartość obliczonego w ten sposób współczynnika pomnożona pizez Odczytaną w tabeli 8-5 zawartość cukru daje rzeczywistą jego zawartość w badanej próbce.

Zgodność stężenia I płynu Fehlinga z wartością tabelaryczną (69,28 g) można również sprawdzić, wykonując pomiar zawartości cukru w standardowym roztworze sacharozy, poddanym uprzednio hydrolizie (inwersji) metodą Clerget-Herzfelda. Porównanie rzeczywistej zawartości cukru inwertowanego (pochodzącego z sacharozy) w objętości roztworu zużytego na zmiareczkowanie 5 + 5 cm³ płynów Fehlinga, X odczytaną w tabeli 8-5 ilością tego cukru, na podstawie wyniku miareczkowania, pozwala obliczyć wartość współczynnika korekcyjnego (W) dla danych płynów Fehlinga, z tym, że decydującą rolę odgrywa stężenie I płynu Fehlinga, z którego pochodzi miedź.

8.2.2.3. Metoda Luffa-Schoorla

Zasada metody polega na oznaczaniu zawartości cukrów redukujących na podstawie jodometrycznego ustalenia ilości miedzi zredukowanej przez cukier zawarty w badanej próbce.

W metodzie tej podstawowym odczynnikiem jest płyn Luffa, o następującym składzie: 388 g krystalicznego węglanu sodu (Na^Oj • 10 H₂0),    50 g krystalicznego kwasu cytrynowego

(C₆H₈0₇ • H₂0) oraz 25 g siarczanu(VI) miedzi(II) (CuS0₄ • 5 H^O) w 1000 cm³ wodnego roztworu. W celu przygotowania 1000 cm³ płynu Luffa naważkę węglanu sodu (388 g) rozpuszcza się w ok. 400 cm³ lekko ogrzanej wody destylowanej, po czym do roztworu tego dodaje się kwasu cytrynowego (50 g), uprzednio rozpuszczonego w ok. 50 cm³ wody destylowanej, oraz siarczanu(VT) miedzi(II) (25 g) rozpuszczonego w ok. 100 cm³ wody destylowanej. Całość miesza się, chłodzi do temperatury pokojowej, przenosi ilościowo do kolby miarowej pojemności 1000 cm³ i uzupełnia wodą destylowaną do kreski. Przygotowany w ten sposób płyn Luffa pozostawia się na kilka godzin w spokoju, po czym sączy przez sączek z bibuły filtracyjnej i przechowuje w butelce szklanej, zamykanej doszlifowanym korkiem.

275