SCAN0099

I.    Bardzo istotną cechą prawa unijnego, symbole tego jest taki termin ACOUIS - znaczy dorobek, no i niektórzy mówią, że dorobek unijny. Ten dorobek unijny to sa te elementy tego systemu prawnego, które są wiążące i muszą być uwzględniane. Na ten unijny model składa się:

1)    To co jest ważną cechą prawa unijnego to jest istotna rola prawa niepisanego w tym systemie. To prawo niepisane nazywamy zasadami ogólnymi prawa unijnego. Jeżeli w prawie unijnym ktoś używa zwrotu „X jest zasadą ogólną” to ma na myśli właśnie to, że nie jest spisane a jest wiążące. Podsumowując szczególną cechą prawa unijnego jest duża rola zasad ogólnych, w tym prawa niepisanego.

2)    kolejna specyfika prawa unijnego. Ponieważ prawo unijne jest sumą kultur prawnych różnych państw europejskich to prawo unijne w niektórych swoich cechach jest bardziej podobne do systemu anglosaskiego niż kontynentalnego. Najbardziej charakterystycznym punktem odniesienia jest rola orzecznictwa. Gdybym chciał to skrócić i powiedzieć najpierw ostatnie zdanie, to powiedziałbym to tak - orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Euopejskiej ma o wiele większą rolę niż orzecznictwo Sądu Najwyższego i NSA w Polsce. Bo orzecznictwo SN i NSA, poza wyjątkami, wiążą tylko w jednej konkretnej sprawie W systemie prawa unijnego orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości wiąże wszystkie organy państwa, także w Polsce. Orzecznictwo TS jest wiążące w szerszym zakresie niż tylko w sprawie, w której zostało wydane. Mówimy o czymś, co nazywa się quasi precedensowym charakterem orzecznictwa. Tzn. nie mamy tak jak w systemie anglosaskim prostej reguły, że orzeczenie jest źródłem prawa ale mamy zasadę, że wszystkie organy państwa, zarówno organy adm. publicznej (tutaj trzeba wskazać szczególnie organy podatkowe). Bezwzględnym obowiązkiem organów państwa jest uwzględnianie orzecznictwa TS przy interpretacji przepisów we wszystkich sprawach. Tutaj można jeszcze powiedzieć o istnieniu tzw. linii orzeczniczych, czyli pewnych grup orzeczeń wydawanych przez Trybunał na tle określonych przepisów i sytuacji, które razem tworzą pewne wiążące zasady rozumienia, w niektórych przypadkach tak np. jest w dziedzinie swobody przepływu towarów oficjalnie nazywamy te orzeczenia formułami, np. formuła Cassis De Dijon. Formuła ta jest łatwa więc macie zasadę, którą kierujcie się zawsze. Te formuły, te zasady wypracowane w orzecznictwie uzupełniają istotnie prawo pisane. Uzupełniają - a więc nie tylko interpretują ale niejako są dodatkowym elementem, który trzeba uwzględnić.

Bez zrozumienia tego, że prawa unijnego nie można widzieć jak prawo polskie, takie prawo gdzie są tylko przepisy, bardzo trudno zrozumieć jest w ogóle Unię Europejską, w kontekście życia publicznego.

Do ACOUIS . czyli do dorobku wchodzi nam prawo pisane czyli prawo pierwotne i wtórne, wchodzą nam zasady ogólne i orzecznictwo.

II.    Kolejna ważna cecha prawa unijnego, to zasady jego wykładni czy też interpretacji.

W przypadku polskiego porządku prawnego, jak i w większości porządków krajowych przyjmuje się założenie, że podstawowym rodzajem wykładni jest wykładnia językowa zwana inaczej gramatyczną lub literalną. Czyli tak jak przepis brzmi tak go należy rozumieć. Ewentualnie w kontekście. Ten kontekst nakłada nam oczywiście akt prawny, w którym przepis się znajduje, czyli ustawa tam jest często słowniczek terminów, bierze się również pod uwagę akty prawne z tej samej dziedziny. I to się uczenie nazywa wykładnią systemowa tylko w szerszym ???. (potem mówi interpretowaniu przepisu przez osobę, która nie ma pojęcia o prawie w oderwaniu od szerszego kontekstu i o sztuce interpretowania w której trzeba uwzględnić wiele elementów). Wykładnia językowa w połączeniu z wykładnią systemową to klasyczny model wykładni. W systemie prawa unijnego natomiast ten sposób wykładni jest dosyć ograniczony. A to ze względu na to, że w orzecznictwie TS wypracowano własne zasady wykładni, w których nacisk kładzie się nie na literalne brzmienie przepisów tylko na jego cel i funkcje. Stąd mówiąc inaczej systemie prawa unijnego ogromną rolę odgrywa wykładnia celowościowa i funkcjonalna.

Istotą wykładni celowościowej jest właśnie nie trzymanie się kurczowo brzmienia przepisu tylko takie jego rozumienie, które umożliwia realizację jego celu.

Różnica miedzy wykładnią tzw. celowościową a funkcjonalna jest trudna do uchwycenia ale mówimy, że w przypadku zwracamy uwagę na to po co przepis został uchwalony, do czego ma doprowadzić a w przypadku wykładni funkcjonalnej mówimy o tym jaką funkcję pełni dane rozwiązanie w systemie prawa.

2