Scan10131

9. Wytyczne konstruowania kół zębatych

Konstruktor przystępując do konstruowania kół zębatych winien kierować się następującymi głównymi kryteriami:

—    wytrzymałością zębów i sztywnością kół,

—    przeznaczeniem kół zębatych (wolnobieżne, szybkobieżne),

—    wielkością kół zębatych,

—    wielkością produkcji (jednostkowa, seryjna, wielkoseryjna),

—    oszczędnością drogiego materiału,

—    możliwościami technologicznego wykonania (toczone, kute, spawane, odlewane),

—    możliwościami wykonania uzębienia (dotyczy to głównie kół zespolonych — rys. 9.4),

—    możliwościami przeprowadzenia obróbki cieplnej zębów,

—    możliwościami transportu (dotyczy głównie dużych kół),

—    poprawnością montażu,

—    cichobicżnością podczas pracy.

W zależności od wielkości kól i wytrzymałości, mogą być one jednolite lub składane. Koła zębate jednolite wykonuje się (przy małych seriach) jako toczone z kęsów okrągłych lub grubych blach walcowanych na gorąco. Konstrukcja kół zębatych winna być odpowiednio wytrzymała i sztywna, gdyż ma to wpływ na rozkład nacisków w zazębieniu na szerokości zębów, a tym samym na ich trwałość. Dążyć należy, aby zużycie zębów na szerokości było równomierne, należy odpowiednio kształtować wieniec i tarcze kół.

Z tych względów koła toczone i kute winny mieć odpowiednie podstawowe wielkości wymiarowe wieńca, tarcz i piast (rys. 9.1a,b).

ńy > 3 • m„ ; d_N = (1,4 - 1,8) d_c ; d_H = 7^ > 20 mm ;

d_M = 0,55 (d_N + d_y) ; b_s > 2 m_n + 0,15/? ; r_s = (0.5 - 1,0) b_s ; d_a

b_N>d_c lub b_N>— ;    0 = 4-8° ; h_A =0,5-1 mm ;

d_y = d_a - (2h_y + 2/r).

Jeżeli średnica koła jest niewiele większa od średnicy wału lub konstrukcja wału musi być bardzo sztywna, a nie jednokrotnie drążona, to koła zębate są kute bezpośrednio z wałem albo kute zespolone (rys. 9.2, 9.3 i 9.4).

131