Przekładnie Zębate131

9. Wytyczne konstruowania kół zębatych

Michał Maziarz

Konstruktor przystępując do konstruowania kół zębatych winien kierować się następującymi głównymi kryteriami:

-    wytrzymałością zębów i sztywnością kół,

-    przeznaczeniem kół zębatych (wolnobieżne, szybkobieżne),

-    wielkością kół zębatych,

-    wielkością produkcji (jednostkowa, seryjna, wielkoseryjna),

-    oszczędnością drogiego materiału,

-    możliwościami technologicznego wykonania (toczone, kute, spawane, odlewane),

-    możliwościami wykonania uzębienia (dotyczy to głównie kół zespolonych -rys. 9.4),

-    możliwościami przeprowadzenia obróbki cieplnej zębów,

-    możliwościami transportu (dotyczy głównie dużych kół),

-    poprawnością montażu,

-    cichobieżnością podczas pracy.

W zależności od wielkości kół i wytrzymałości, mogą być one jednolite lub składane.

Koła zębate jednolite wykonuje się (przy małych seriach) jako toczone z kęsów okrągłych lub grubych blach walcowanych na gorąco. Konstrukcja kół zębatych winna być odpowiednio wytrzymała i sztywna, gdyż ma to wpływ na rozkład nacisków w zazębieniu na szerokości zębów, a tym samym na ich trwałość. Dążyć należy, aby zużycie zębów na szerokości było równomierne, należy odpowiednio kształtować wieniec i tarcze kół.

Z tych względów koła toczone i kute winny mieć odpowiednie podstawowe wielkości wymiarowe wieńca, tarcz i piast (rys. 9.la, b).

hj> 3 • m_n\ d_N = (1,41 1,8)d_c; d_H = ~ > 20 mm;

d_M = 0,55 (d_N + d_y)\ b_s > 2 m_n + 0,15 b\ r_s - (0,5 -1,0) b_s;

b_N> d_c lub b_N >    ; o = 4 8°; h_A = 0,5-1 mm;

d_y = d_a- (2h_y + 2h).

Jeżeli średnica koła jest niewiele większa od średnicy wału lub konstrukcja wału musi być bardzo sztywna, a niejednokrotnie drążona, to koła zębate są kute bezpośrednio z wałem albo kute zespolone (rys. 9.2, 9.3 i 9.4).

131