Przeprowadzenie i wyniki inwentaryzacji należy odpowiednio udokumentować i powiązać z zapisami ksiąg rachunkowych.
Tabela 3.1 pokazuje formy i częstotliwość przeprowadzania inwentaryzacji poszczególnych składników aktywów i pasywów podmiotu gospodarczego.
Tabela 3.1. Forma, częstotliwość i terminy inwentaryzacji
Lp. |
Przedmiot inwentaryzacji |
Forma inwentaryzacji |
Częstotliwość lub termin |
1 |
Środki trwałe |
Spis z natury |
Raz na cztery lata. Rozpoczęcie spisu nie wcześniej niż trzy miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończenie do 15. dnia następnego roku |
i 2 |
Maszyny i urządzenia związane z budową środków trwałych |
Spis z natury |
Raz na cztery lata |
3 |
Wartości niematerialne i prawne |
Porównanie danych księgowych z dokumentacją |
Raz w ciągu roku |
4 |
Środki pieniężne, akcje, obligacje, bony skarbowe i inne papiery wartościowe |
Spis z natury |
Na ostatni dzień roku obrotowego |
5 |
Towary, materiały, półprodukty, produkty gotowe |
Spis z natury |
Raz na dwa lata. Rozpoczęcia spisu trzy miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończenie do 15. dnia roku następnego |
6 |
Zapasy towarów, materiałów i produktów odpisywane w koszty w momencie ich zakupu lub wytworzenia |
Spis z natury |
Na ostatni dzień roku obrotowego |
7 |
Grunty i środki trwałe niedostępne do spisu z natury |
Porównanie danych księgowych z dokumentacją |
Raz na rok* |
8 |
Rachunki i kredyty bankowe |
Pisemne potwierdzenie prawidłowości stanu |
Raz na rok |
9 |
Należności sporne i wątpliwe, należności i zobowiązania wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych oraz z tytułów publicznoprawnych |
Porównanie danych księgowych z dokumentacją |
Raz na rok |
10 |
Należności (oprócz wymienionych w punkcie 9) |
Pisemne potwierdzenie prawidłowości stanu |
Raz na rok |
11 |
Zapasy obce, składniki aktywów będące własnością innych jednostek |
Spis z natury |
Raz na rok |
12 |
Rzeczowe składniki znajdujące się poza jednostką |
Pisemne potwierdzenie prawidłowości stanu od kontrahenta |
Raz na rok |
13 |
Pozostałe aktywa i pasywa |
Porównanie danych księgowych z dokumentacją |
Raz na rok |
14 |
Składniki aktywów i pasywów jednostek postawionych w stan likwidacji łub upadłości oraz kończących działalność |
Spis z natury; pisemne potwierdzenie prawidłowości stanu; porównanie danych ewidencji księgowej z dokumentami |
Na dzień zakończenia działalności przez jednostkę i na dzień poprzedzający postawienie jej w stan likwidacji lub upadłości |
* Termin ten uważa się za formalnie dotrzymany, jeżeli inwentaryzację rozpoczęto nie wcześniej niż trzy miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończono do 15. dnia następnego roku, ustalenie zaś stanu nastąpiło przez dopisanie lub odpisanie od stanu stwierdzonego zwiększeń i zmniejszeń, jakie nastąpiły miedzy datą spisu lub potwierdzenia a dniem ustalenia stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych.
Na podstawie: K. Sawicki (red.), Rachunkowość finansowa, PWE, Warszawa 2004, s. 32-33.
Zgodnie z ustawą76, rachunkowość jednostki obejmuje m.in. okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów. Stan ten wykazuje się w inwentarzu, ale również w bilansie księgowym. Rolę inwentarza, a więc wykazu aktywów i pasywów, jak interpretuje go ustawa o rachunkowości, spełnia potwierdzone inwentaryzacją zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej oraz zestawienie
76 Tamże, art. 4 ust. 3 pkt 3.
53